Stranger Eyes: beklemmende en intrigerende thriller over kijken en bekeken worden

De Singaporese thriller Stranger Eyes begint met schokkerige beelden van peuter Little Bo. Het blijken homevideo’s te zijn waar Little Bo’s moeder naar kijkt, omdat haar dochtertje verdwenen is. Gekidnapt toen ze aan het spelen was op een openbare speelplaats. Onder het niet al te toeziende oog van haar vader.

Dat is nu al meer dan drie maanden geleden en nog steeds heeft de politie geen concrete aanwijzingen. Daar komt verandering in wanneer iemand stiekem een dvd aflevert bij de ouders. Hierop is te zien hoe Little Bo’s vader achter een jonge moeder aan loopt en wanneer zij niet kijkt stiekem haar baby even uit de wandelwagen tilt.

Het beklemmende en intrigerende Stranger Eyes draaide vorig jaar in competitie op het festival van Venetië, waar we spraken met regisseur Yeo Siew Hua (A Land Imagined).

Belangrijke thema’s in de film zijn ouderschap, eenzaamheid en videobewaking. Waarom bracht u die bij elkaar in deze film?
Siew Hua: ‘Het ging mij vooral om kijken en bekeken worden. En dan niet alleen dat er continu naar ons gekeken wordt met bewakingscamera’s, maar ook dat we tegenwoordig graag gezien willen worden. Ons hele leven zetten we immers op sociale media, terwijl we weten dat de staat en grote bedrijven meekijken. Ik onderzoek in de film wat dat met ons doet. Niet alleen dat we altijd maar bekeken worden, maar ook dat we de hele tijd naar anderen kijken.’

U begon tien jaar geleden al aan het script, maar in die tien jaar is er veel veranderd. In de maatschappij, maar ook vast in uw leven. Hoe veranderde dat het script?
‘Toen ik begon met schrijven wilde ik nog helemaal geen kinderen, omdat ik twijfelde of ik wel een goede vader zou zijn. Waarschijnlijk niet, want mijn leven was toen een puinhoop. Nu denk ik daar toch anders over. Maar een nog grotere verandering was dat we in die periode een pandemie kregen. Dat willen we allemaal wel vergeten, maar het is toch echt gebeurd. Tijdens corona zijn onze opvattingen over wat we accepteren aan videobewaking snel veranderd. In plaats van schoorvoetend toestaan dat camera’s meekeken, hadden we ineens apps waarop iedereen kon zien waar we ons bevonden. Bekeken worden gaat niet alleen over beelden, maar ook over data. En daar maak ik me nog de meeste zorgen over. Dat er nu machines naar ons kijken in plaats van mensen. Geef mij maar een geheim agent met een camera, want dan kijkt er in elk geval nog een mens naar je. Die kan altijd nog iets van zijn eigen mens-zijn op je projecteren. Voor een machine ben ik alleen een verzameling data, een nummer, winst. Daar word ik heel bang van. Ik vind beelden van bewakingscamera’s ook altijd erg creepy. Niet alleen omdat je er heel anders uitziet dan op de beelden die je vrijgeeft op sociale media, want die zijn mooi scherp in 4K, goed uitgesneden en desgewenst nog met een filtertje eroverheen. Maar de beelden van mezelf op bewakingscamera’s bezorgen me kippenvel. Soms herken ik mezelf niet eens.’

Waarom niet?
‘Vooral omdat ik geen idee heb hoe ik eruitzie als ik rondloop. Dat legt een of ander apparaat nu voor me vast, met zijn eigen lenzen, vanuit een vreemde hoek geschoten en vaak in een lage beeldkwaliteit. Zo ken ik mezelf helemaal niet! Maar dat is wel hoe anderen mij zien. En wat zij zien is wat telt. Net als online. Als daar filmpjes of foto’s van je staan, is dat waar mensen je op gaan beoordelen.’

Maar daar hoef je je niets van aan te trekken.
‘Klopt, maar het maakt ook helemaal niks uit of je je er iets van aantrekt of niet, want mensen vormen hoe dan ook wel een mening over je.’

De film speelt zich af in Singapore, jaren geleden ben ik daar eens geweest en ik herinner me nog dat ze heel strikt waren. Hangen er daarom nu ook veel camera’s?
‘Zeker, en daar zijn ze nog trots op ook. Irisscans, biometrische gegevens, alles wordt bijgehouden. Tot 2030 worden er nog eens 200.000 camera’s opgehangen, allemaal uitgerust met gezichtsherkenning. Met de belofte van de regering: in Singapore bent u veilig. Jaja.’

Is uw film een waarschuwing?
‘Ja, maar over wat er nu al aan de gang is. Ik zeg niet dat al die camera’s weg moeten, want dat is nu eenmaal de realiteit. Ik zeg wel dat we erover moeten nadenken wat het met ons doet om constant bekeken te worden. Want daar zouden we ons meer bewust van moeten zijn. En laten we ook nadenken over de manier waarop we tegenwoordig naar elkaar kijken. Want we scrollen alleen nog maar. Ik zou willen dat we met wat meer aandacht naar elkaar kijken. Niet omdat het ons iets kan opleveren, maar gewoon oprecht en aandachtig naar een ander kijken, zodat we weer mensen zien en niet alleen nummers.’