Martin McDonagh en Brendan Gleeson over The Banshees of Inisherin

Tijdens het afgelopen filmfestival van Venetië kregen de makers van The Banshees of Inisherin een staande ovatie van vijftien minuten bij de wereldpremière. Nu krijgen de makers van alle films die op een groot festival in première gaan een staande ovatie, maar niet een van vijftien minuten. Dat is toch wel de beleefdheid ver voorbij. Dan heeft het publiek echt genoten van de film.

Dat is in het geval van The Banshees of Inisherin geen verrassing. Het is de nieuwe film van de Britse schrijver-regisseur Martin McDonagh (1970), die al een zeer succesvolle carrière in het theater had toen hij in 2008 met het zwartkomische misdaaddrama In Bruges ook de filmwereld veroverde. McDonagh is een meester in het combineren van harde, vaak politiek incorrecte humor met de oprechte tragiek die zijn vaak zoekende hoofdpersonages kenmerkt. Dat vind je in In Bruges, in het met twee Oscars bekroonde Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017), en nu opnieuw in The Banshees of Inisherin.

Die film vertelt het verhaal van Pádraic (Colin Farrell) en Colm (Brendan Gleeson), twee vrienden op het fictieve Ierse eilandje Inisherin. Het is 1923 en op het vasteland woedt een burgeroorlog, maar dat dient hier uitsluitend als decor van de oorlog die tussen Pádraic en Colm zal ontstaan wanneer Colm de vriendschap van de ene op de andere dag opzegt. De toch al niet al te snuggere Pádraic snapt er niets van en weigert Colms besluit te accepteren. Zelfs wanneer die dreigt zijn eigen vingers af te knippen als Pádraic hem blijft lastigvallen.

De ochtend na de zeer succesvolle première in Venetië zit ik samen met een handvol internationale collega’s aan tafel met regisseur Martin McDonagh en acteur Brendan Gleeson, die Colm speelt. Eerste vraag: hoe beleef je zo’n wereldpremière?

McDonagh: ‘Mijn achtergrond is theater, dus ik ben gewend meteen te zien of een element werkt of niet. Of de oehs en ahs op het juiste moment komen, en of er gelachen wordt. Daarom laat ik mijn films tijdens de montage ook aan mensen zien die helemaal niet bij de film betrokken waren. Want je kan wel denken dat iets grappig is, pas wanneer je ze hoort lachen weet je dat je gelijk had. Gisteren was de eerste voorstelling voor publiek en dan is zo’n reactie natuurlijk geweldig. Dat verveelt nooit.’

Gleeson: ‘Als acteur is het je taak het geschreven woord naar het publiek te brengen. Wanneer dat, zoals gisteren, ook lukt, besef je weer dat iets eigenlijk pas bestaat wanneer er een publiek voor is.’

Colm is al wat ouder en speelt graag viool. Hij zegt de vriendschap met Pádraic op omdat hij de tijd die hij nog heeft wil besteden aan het schrijven van muziek. Colm vindt Pádraic aardig maar saai en daarmee zonde van zijn tijd. In een heel fraaie scène in de pub confronteert Pádraic hem daarmee en vraagt hij wat er mis is met aardig zijn...
McDonagh: ‘Dat is de centrale vraag in de film! Is het oké om een aardig, tevreden en gemoedelijk mens te zijn? Mag je zo zijn in het leven? Dat is het begin van het gedonder tussen die twee, want voor Colm is dat niet meer genoeg.’

Gleeson: ‘Pádraic leeft in het moment, wat iedereen tegenwoordig zo graag wil. Hij hoort thuis op het eiland, is één met de dieren en de natuur en volledig tevreden met zijn leven. Hij is niet op zoek naar iets anders. Pádraic is een romantische ziel. Een beetje simpel en inderdaad ook wel een beetje saai. Hij kan, godbetert, uren tegen Colm vertellen wat hij allemaal in de poep van zijn pony heeft aangetroffen. Maar pas wanneer Colm tegen hem zegt dat hij hem saai vindt, gaan ook de andere eilandbewoners hem zo zien. En dat terwijl iedereen hem een week daarvoor nog een fijn, opgeruimd mens vond. Het is allemaal perceptie. Ook de perceptie van jezelf. Wanneer je iemand kwijtraakt omdat die sterft is er verdriet, maar als je iemand kwijtraakt omdat je wordt afgewezen is dat bloody miserable. Voor alle twee trouwens. Want wat is zwaarder: afgewezen worden of weten dat jij degene bent die iemand anders zal moeten afwijzen?’

McDonagh: ‘Daarom moest de balans tussen de twee in de film ook in evenwicht blijven, want de kijker moet het leed van zowel Pádraic als Colm kunnen voelen.’