Boekentips

Actrice (De Bezige Bij), de zevende roman van Anne Enright, had makkelijk een eenvoudige wraakoefening kunnen zijn. Het boek waarin de vertelster, schrijfster Norah FitzMaurice, genadeloos afrekende met haar moeder, Katherine O’Dell. Ooit een in de theaters van Groot-Brittannië en in Hollywood (heel even) gevierd als dé grote Ierse actrice, hoewel ze feitelijk in Londen werd geboren. Ook thuis de altijd acterende diva die zelfs in haar eindeloze nadagen iedereen in haar schaduw wilde stellen. Tot ze tijdens een (uiteraard) theatrale zenuwinzinking een filmproducent attaqueerde met een toneelpistool, waarna psychiatrie en de vergetelheid restten. Een geheide Mommie Dearest-soap? Bij Enright groeit het uit tot een genuanceerd en verrassend liefdevol moeder-dochterportret, met ongeforceerde en (daardoor) indringende MeToo-elementen bovendien. Bravo!

DIRK-JAN ARENSMAN

Leila ligt in een afvalcontainer ergens in een buitenwijk van Istanbul. Ze is dood, maar dat weerhoudt haar er niet van ons te vertellen hoe ze in die container is beland. Elif Shafak draagt 10 minuten 38 seconden in deze vreemde wereld (Nieuw Amsterdam) op aan ‘de vrouwen van Istanbul’. Het is september 1967. Leila is zeventien, weggelopen van huis en verkocht aan een bordeel. Het zijn haar vrienden die Leila’s leven dragelijk maken; vijf paria’s die proberen er het beste van te maken in deze roerige stad. Shafak schildert in woeste streken een levendig en ondanks alle ellende hoopvol portret van een clubje kleurrijke overlevers in de gore steegjes van Istanbul. Niet subtiel, wel pakkend.

KATJA DE BRUIN

Als zijn weinig toegankelijke moeder gaat dementeren wordt het voor de bekende Duitse acteur Christian Berkel (Der Untergang en vele Hollywoodsuccessen) hoog tijd om zijn gecompliceerde en enerverende familiegeschiedenis op papier te zetten. De appelboom (A.W. Bruna Uitgevers) is zijn autofictionele debuutroman; historische (familie)feiten worden aangekleed met (zelf)onderzoek en fictie, waarin Berkels ouders centraal staan. Zijn halfjoodse moeder Sala raakte in 1938 gescheiden van vader, een Wehrmacht-arts die niet met haar kon trouwen, in Russische krijgsgevangenschap belandde en pas in 1950 naar Berlijn kon terugkeren, terwijl moeder een odyssee door Frankrijk, nazi-Duitsland, Spanje en Argentinië maakte en zich overal afgewezen wist. Het onwaarschijnlijke happy end is nochtans feitelijk. Ondanks nodeloos effectbejag en melodrama een intrigerend Duits-joods familieverhaal.      

MAARTEN VAN BRACHT