Gerhard Busch, filmjournalist van VPRO Cinema, kiest ook dit jaar weer de acteur en actrice van het jaar uit.

We hadden de 45-jarige acteur vorig jaar al bijna gekozen vanwege zijn rollen in You Were Never Really HereDon’t Worry, He Won’t Get Far on FootMary Magdalene en The Brothers Sisters, maar gingen toen toch voor rising star Timothée Chalamet. Dit jaar kunnen we echt niet meer om Joaquin Phoenix heen. Hij speelde in maar één film, maar wat een film!

Todd Phillips’ superheldenfilm-nieuwe-stijl Joker was de filmsensatie van het afgelopen jaar. De trappen in de Bronx waar Joker zijn creepy dansje doet is inmiddels een bedevaartsoord voor fans geworden en Jokers opvallende outfit (strak bordeauxrood pak, okergeel vestje en turquoise shirt) was een van de populairste kostuums bij Halloween.

De film was ook een splijtzwam in het toch al hopeloos verdeelde Amerika. Werd hij tijdens het festival van Venetië – waar hij de Gouden Leeuw won – nog overspoeld met lovende recensies van de internationale filmpers, in Amerika was er ook veel kritiek. Joker zou aanzetten tot geweld, omdat de film begrip zou vragen voor zijn titelheld, de machteloze en miskende Arthur Fleck (Jokers echte naam). In de film zien we hoe Arthur na een leven vol vernederingen en mislukkingen doordraait en aan het moorden slaat. Waarna hij uitgroeit tot de Joker, de belangrijkste schurk in het Batmanuniversum.

Joaquin Phoenix in Joker

Links Amerika noemde de film gevaarlijk en zag het als een excuusbrief voor boze, gefrustreerde witte mannen, waarna rechts Amerika Joker begon te verdedigen alsof hun eigen leven ervan afhing. De film werd, kortom, voor nogal wat politieke karretjes gespannen. En dat allemaal voordat de film überhaupt nog vertoond was. Toen Joker begin oktober eindelijk uitkwam bleef al het aangekondigde geweld uit. Geen mass shootings zoals in 2012 in een bioscoop in Aurora, Colorado, toen James Holmes, tijdens een vertoning van de Batmanfilm The Dark Knight Rises twaalf mensen doodschoot en zeventig verwondde.

Wanneer je Joker ontdoet van alle partijpolitieke ruis blijft vooral een succesverhaal over. Een grimmige karakterstudie die teruggrijpt op klassiekers als Taxi Driver en The King of Comedy van Martin Scorsese (daar is ie weer). Een film ook die overduidelijk de tijdgeest raakt en wereldwijd al meer dan een miljard dollar opbracht. Maar bovenal een film die herinnerd zal worden vanwege Joaquin Phoenix’ onbevreesde en fascinerende vertolking. De Oscarnominatie kan niet uitblijven, en gezien het feit dat Phoenix voor zijn rol ook nog eens 23 kilo afviel (iets waar de leden van de Academy historisch gezien dol op zijn) zal hij bij de uitreiking op 10 februari de grote favoriet zijn. Als hij al verliest, dan is dat van Adam Driver, die in Marriage Story de tegenspeler is van… Scarlett Johansson.

Meer over Joaquin Phoenix

Acteur en actrice van het jaar 2018

Acteur en actrice van het jaar 2017