Het nieuwe meesterwerk van Cristian Mungiu is weer naargeestig en overrompelend

R.M.N. is een verhaal over tribaal en xenofobisch gedrag. En als hoofdpersonage koos u de opportunistische en seksistische Matthias Auner. Waarom mag uitgerekend hij ons door het verhaal leiden?
Mungiu: ‘Voor mij is hij een heel goed hoofdpersonage, omdat hij niet precies weet wat hij aan het doen is. Hij is naïef, wordt gemanipuleerd, voelt zich gekwetst. Allemaal elementen waarin de kijker zich zal kunnen herkennen. Wanneer ik bezig ben met een script zorg ik er ook altijd voor dat mijn personages iets irrationeels hebben, zodat ze niet voorspelbaar worden. Want zo zijn mensen nu eenmaal. Dat is wat ik in mijn films hoop te bereiken. Dat mijn personages zich gaan gedragen zoals mensen dat in het echte leven ook doen. Irrationeel en tegenstrijdig. Het probleem is namelijk dat we heel luie wezens zijn, die niet te veel willen nadenken. We willen comfortabel leven volgens onze eigen ideeën, en niet continu uitgedaagd worden door andere ideeën. Daarom vertrouwen we altijd op stereotypen om de wereld te begrijpen. Nederlanders zijn bijvoorbeeld lang en zo kan ik nog wel even doorgaan. Maar als we gewoon wat tijd zouden vrijmaken om met anderen te praten en zouden proberen hen te begrijpen, dan zouden we ze niet langer zien als potentiële vijand.

Stap dus uit je bubbel. Laat los wat de waarheid volgens jou moet zijn, want die laat zich niet naar jouw wensen vormen. Je kan wel willen dat mensen aardig en empathisch zijn, dat we vreedzaam in het mooie Europa moeten leven en allemaal vrienden van elkaar moeten zijn, maar dat is niet de werkelijkheid. Mensen hebben nu eenmaal politiek incorrecte opvattingen. En het is veel belangrijker dat we die opvattingen proberen te veranderen dan te vertellen wat ze wel en niet mogen zeggen en denken. Je kunt vanuit de politiek wel van alles en nog wat verbieden, maar dan leveren de verkiezingen grote verrassingen op. Wat je nu ook overal om je heen ziet gebeuren. Je kan beter meer tijd aan educatie besteden.’

In het begin van de film zien we een bord met daarop de tekst: ‘Pas op voor wilde dieren.’ Maar het wilde dier waarvoor we het meest moeten oppassen is toch wel de mens zelf.
‘Dank voor deze interpretatie, maar hoe kunnen we oppassen voor onszelf? We kunnen onszelf in de spiegel bekijken. In de spiegel van ons eigen geweten, zal ik maar zeggen. En dan denk ik niet dat alles wat je daar ziet mooi is. Het wordt na verloop van tijd moeilijk om met jezelf te leven, omdat je een lui, egoïstisch wezen bent dat anderen niet goed behandelt...’

Dank u wel.
‘Ja, sorry, maar zo is het toch? Als je eerlijk naar jezelf kijkt, weet je dat er veel is wat je zal moeten veranderen. Maar het is veel makkelijker om je beter voor te doen dan je eigenlijk bent, zodat je verder kunt met je leven. Maar hier kunnen cinema en kunst je een handje helpen. Door je af en toe in andermans schoenen te laten lopen. Zo maak ik het makkelijker voor jou. Ik laat je niet zien hoe lelijk jij kunt zijn, maar ik geef je een personage dat al die lelijke dingen doet. Iemand als Matthias Auner, die opportunistisch en seksistisch is. En als jij straks uit de bioscoop komt, er nog wat langer over nadenkt en iets eerlijker naar jezelf durft te kijken, dan heb ik mijn werk gedaan.’