Drie nieuwe boekentips: Een soort eelt, De man die weg moest & Treurzang voor Julia

Rinske Bouwman
Een soort eelt

‘Er zijn weinig supermarkten die nog aparte koel-vriesafdelingen hebben, maar de Dirk in Utrecht-West wel, en dat was waar ik werkte.’ Rinske Bouwman neemt ons in haar buitengewoon originele debuutroman Een soort eelt (Orlando) mee naar de taiga van Mongolië, waar Sarlag met haar ouders en broertje Yul in een ger woont. Sarlag en Yul spelen er ‘nomaadje’ met hun lievelingsjak en springen op een paard om bij een vulkaankrater te kijken. Aan deze idyllische jeugd komt een wreed einde, en Sarlag verhuist naar Utrecht, waar ze dus op die vriesafdeling bij de Dirk terechtkomt, omdat ze toch al gewend is aan kou.

Bouwman vertelt in de eerste aflevering van VPRO Boeken over haar bijzondere debuut.

(Katja de Bruin)

Frances Sanders
De man die weg moest

Juli 1942 verkondigde Goebbels nog eens wat een nazi-procesgang inhoudt: ‘Niet uitgaan van de wet, maar van de overtuiging.’ Ergo: ‘Deze man moet weg.’ Dit gaat als treffend motto vooraf aan De man die weg moest (Atlas Contact), debuut van theaterregisseur Frances Sanders over haar grootvader Jacob Dirkmaat, die het van gereformeerd groentehandelaar met zeven kinderen in Broek op Langedijk na armoede, mislukking en ontbering eind jaren dertig in Wenen alsnog tot directeur van een textielbedrijf schopte, maar na allerlei machinaties als vermeend oorlogsprofiteur werd veroordeeld en onthoofd. Als in 2018 brieven van zijn Weense geliefde opduiken, weet Frances minutieus de levensloop van haar verzwegen opa te achterhalen. Waar feiten ontbraken bood dramatisering uitkomst. Arme Jacob Dirkmaat!

(Maarten van Bracht)

Susan Taubes
Treurzang voor Julia

Was de vertaling van haar autobiografische roman Scheiden destijds al een fijn ontregelende (her)ontdekking, Susan Taubes’ (1928-1969) recent ontdekte, postume novelle Treurzang voor Julia (Oevers) blijkt minstens zo sterk. In deze compacte tragikomedie volgen we het leven van Julia Klopps, van haar Midden-Europese kindertijd in een verarmend landhuis, tussen opgezette dierenkoppen en even versufte bourgeoisouders, via adolescentie en eerste liefdesaffaires, tot de (hier) droefstemmende berusting van moederschap en huwelijksleven. Maar het is vooral de verteller die de show steelt. Een ongrijpbare superegoachtige instantie, deels moederkloekbeschermengel, deels verongelijkt spookneefje van Humbert Humbert, die haar levensloop beschrijft en becommentarieert. In soms barokke zinnen, vol liefdesbetuigingen, tirades en wanhopige smeekbedes, die het geheel een haast Nabokoviaanse allure verlenen.

(Dirk-Jan Arensman)