Boekentips

‘Waar ik ook ben, als ik ’s avonds de gierzwaluwen hoor, denk ik aan de aardbeving’, zegt Olga. Anselmo vertelt hoe de varkens gilden, ‘hoog, schril, ademloos, maar niemand kon ze helpen omdat hun hokken onder het puin lagen’. Lina herinnert zich hoe iemand met zijn gebroken viool door het dorp liep ‘alsof het een kind was’. In 1976 werd de Italiaanse regio Friuli getroffen door twee zware aardbevingen. In Rombo (Pluim) tekent Esther Kinsky op wat die ramp betekende voor de mensen, maar ook voor de dieren en het landschap, dat door zulk extreem natuurgeweld verandert. Kinsky’s oog voor alledaagse details en haar prachtige stijl, soms bloemrijk, dan weer bedrieglijk eenvoudig, maken Rombo tot een indringende leeservaring.

KATJA DE BRUIN

Na de huiveringwekkende weeskinderenhorror in Kleine handen (2020) verrast Andrés Barba in Het leven van Guastavino en Guastavino (De Bezige Bij) met een opmerkelijk stukje Spaans-Amerikaanse (architectuur)geschiedenis. Die rond Rafael Guastavino (1843-1908), namelijk. De man werd in Valencia geboren  en trok in 1881 zonder een woord Engels te spreken met zijn gelijknamige zoontje naar New York. Daar aangekomen patenteerde hij een middeleeuwse bouwconstructie – het ‘tamboerijngewelf’, waaraan hij ‘alleen een handvol portlandcement en een paar ijzeren krammen’ toevoegde – en vergaarde hij met zijn Guastavino Fireproof Construction Company rijkdom en tijdelijke roem als dé bouwmeester van New York. Barba maakt er geen zoetsappig American Dream-verhaal van, wel een fijne, compacte schelmenroman waarin de biografie als genre vol ironie wordt gefileerd.

DIRK-JAN ARENSMAN

Na haar veelgeprezen debuut Suriname, ik ben (1969) komt Bea Vianen twee jaar later met de vervolgroman Strafhok, opnieuw uitgebracht door Cossee. Vianen schetst in enkelvoudige zinnen en vaak plastische bewoordingen de complexiteit – in etnisch, cultureel en religieus opzicht – van een postkoloniale maatschappij, vier jaar voor de onafhankelijkheid. In Suriname worden de relaties tussen Hindoestanen, Creolen, Javanen en moslims gedicteerd door wantrouwen, bekrompenheid, geroddel en groepsdenken. Van de gewenste nationale eenheid is mede door toedoen van ‘zwarte Nederlanders’ geen sprake; de samenleving is gecompartimenteerd, elke groep zit in haar eigen ‘strafhok’. Daarop loopt de verhouding tussen Nohar en Roebia spaak en pleegt Raymond suïcide om z’n geaardheid. In Paramaribo leidt sociale onrust tot protest en opstand.

MAARTEN VAN BRACHT