Voy, voy, voy!

Uber Trochez is waarschijnlijk de enige blinde voetbaltrainer ter wereld. Logisch want het praktiseren van oefenstof is lastig en langs-de-lijn-voetballers coachen die zelf allemaal beter overzicht hebben is zinloos.

Blinde voetballers daarentegen zijn er heel veel. Over de hele wereld worden nationale competities georganiseerd en vinden er internationale landentoernooien plaats. Sinds Athene 2004 is het een officieel onderdeel op de Paralympische Spelen en aan de uitgestelde Spelen in Tokio doen dit jaar acht landenteams mee. Grote favoriet is titelverdediger Brazilië, dat tot nu toe elk toernooi won, al zijn Spanje en China zeker niet kansloos. Vrouwenblindenvoetbal staat niet op het olympische programma.

En Nederland? Dat schittert door afwezigheid. Blindenvoetbal mag hier geen naam hebben, nóg niet. Maar dat gaat veranderen. Want als zelfs Oman en Maleisië, landen die normaal gesproken bij het ziende voetbal nog geen deuk in een pakje boter kunnen schoppen, al op internationaal niveau blindenvoetbal spelen kan Nederland niet achterblijven. Voetbal is hier tenslotte de grootste teamsport, de infrastructuur is geweldig en Nederland hoort bij de rijkste landen ter wereld. Blind op het veld zijn Danny en Daley, al wordt de scheidsrechter ook vaak zo genoemd. ‘Hé scheids, ben je blind?’ Zo, die inkoppertjes hebben we gehad, nu verder.

Blind voetballen, hoe gaat dat eigenlijk? Het is niet moeilijk om voor te stellen hoe je zonder zicht zwemt of hardloopt, maar voetbal is andere koek. Daar is de essentie passeren en onderscheppen en ook al is het geen contactsport, men raakt elkaar om de haverklap. Vaak onbedoeld, maar hoe hoger het niveau des te bewuster. Dat is nogal riskant en niet eens de grootste uitdaging bij blindenvoetbal. Want hoe weet je waar je medespelers, tegenstanders, de bal en, ook niet onbelangrijk, het doel zijn?

Een belletje in de bal kun je zelf nog wel bedenken en voor het antwoord op de overige vragen is er YouTube. Daar staan spectaculaire samenvattingen van interlands en ook compilatiefilmpjes met de mooiste doelpunten van ‘Five-a-side’ zoals het internationaal wordt genoemd. Men speelt dus vijf tegen vijf op een veld van veertig bij twintig meter. Van die vijf kan er één zien: de keeper. Dat klinkt als smokkelen, maar is het niet. Blind keepen zou namelijk levensgevaarlijk zijn en je stopt geen bal. Bovendien is de keeper ook coach voor de rest. Alle veldspelers dragen bij wedstrijden oogmaskers of skibrillen. Zo wordt voorkomen dat teams stiekem een ziende of slechtziende speler opstellen. Valsspelen komt in elke topsport voor. Een hoge boarding aan de zijkanten van het veld zorgt ervoor dat de bal én de spelers in het veld blijven. De keeper moet bij zijn doel blijven en kan dus geen solo maken naar de overkant. Aan buitenspel doet men niet.

Spelers doen alles op hun gehoor en bij elke actie roepen ze als aankondigende waarschuwing luidkeels: ‘Voy, voy, voy!’ Die Spaanse term hoor je gedurende de hele wedstrijd en betekent ‘ik ga’, met andere woorden: let op. Het publiek moet zich net zo gedeisd houden als in het Concertgebouw en niet alleen kwetsende spreekkoren zijn verboden: geen enkel spreekkoor is toegestaan. Dat geldt ook voor andere aanmoedigingen. Omdat de onderlinge communicatie verbaal gaat, dient de omgeving zo stil mogelijk te zijn. Het is zaak om de bal niet te ver voor je uit te spelen, want dan ben je hem snel kwijt. Daardoor hebben dribbelende spelers qua techniek niet veel, maar toch wel wát weg van Maradona. De Argentijn hield de bal ook het liefst zo dicht mogelijk bij zich, soms bijna ónder zich. Blinden nemen voor een penalty dan ook nauwelijks een aanloop. Het is bal neerleggen, loslaten en knallen.

De Belgische topsspeler Jean-Michel Bertinchamps doet dat voortaan niet meer in België, maar bij de Franse club FC Cecifoot Precy sur Oise. De captain van het Belgische team maakte namelijk deze week zijn transfer bekend. De Rode Duivel ziet het als een tussenstap in een droomtransfer naar Brazilië.

Tot zover de regels, het laatste transfernieuws en de internationale situatie. Tijd om eens een wedstrijd met eigen ogen te zien. Na alle virtuoze hoogstandjes op YouTube zijn mijn verwachtingen torenhoog, al worden die direct enigszins getemperd door Floor van Lin, verantwoordelijk voor sportontwikkeling bij Gehandicaptensport Nederland. Er blijkt nog een lange weg te gaan. Van Lin: ‘Blindenvoetbal is in 2018 gestart voor de jeugd en volwassenen. Op dit moment wordt alleen in Amsterdam bij sportclub Only Friends door blinden gevoetbald, maar de PSV Foundation heeft plannen en ook in Amersfoort en Zoetermeer probeert men het van de grond te krijgen.’ Dat de ontwikkeling van het blindenvoetbal na een enthousiaste aftrap vrijwel is stilgevallen komt natuurlijk door corona. Alle teamsporten voor volwassenen liggen stil.

Van Lin hoopt dat er over enkele jaren een echte competitie gespeeld kan worden, er een selectie komt en dat we ons via kwalificatiewedstrijden plaatsen voor de Paralympische Spelen. ‘Tokio is echt onhaalbaar.’ Hetzelfde geldt waarschijnlijk ook voor Parijs 2024, want de basis is nog smal.

Aan enthousiasme is deze miezerige februaridag geen gebrek op het prachtige complex van sportclub Only Friends in Amsterdam-Noord, net buiten de ringweg. Die club voor sporters met een beperking is twintig jaar geleden opgericht door Dennis Gebbink en nu zijn er wekelijks honderden kinderen en jongeren actief.

Zijn zoon Myron traint er onder anderen de jonge blinde voetballers. Vandaag zijn dat er vijf, drie jongens van ongeveer dertien, een van zeventien en een meisje van zes. De spelers komen onder meer uit Vlaardingen en Voorburg en dat betekent lange reistijden voor een training van een uur. Dat hebben ze er graag voor over. Alleen Mo, bijnaam De Tank, ontbreekt vandaag vanwege logistieke problemen. Hij is PSV-fan en aangezien Only Friends in Ajax-tenue speelt, houdt hij altijd zo lang mogelijk zijn jekkie aan. Vijf spelers klinkt overzichtelijk, maar met vrijwilligers, hulptrainers, een zus en ouders in en rond het veld is het best druk. Na hartelijke begroetingen, corona lijkt ver weg, begint de warming-up. Eerst trekt men sprintjes over het veld. Omdat boarding ontbreekt zijn alle begeleiders hard nodig om te zorgen dat er op tijd gekeerd wordt. Daarna dribbelen en afronden op doel. ‘Hou de bal tussen je benen, Rocco!’ roept de trainer en constant klinkt het ‘voy, voy, voy’. Een vader tikt met zijn ring op de doellat als ‘loksignaal’.

De bal zelf maakt alleen geluid als hij beweegt. Het laatste deel van de training bestaat uit een wedstrijdje en daarvoor vormen de blinden hand in hand koppeltjes met ouders. In beide doeltjes hangen speakers en om eigen doelpunten te voorkomen klinkt uit de ene Lil’ Kleine en uit de andere The Black Eyed Peas. De muziek plus alle luidkeelse aanwijzingen zorgen voor een enorme kakofonie. Daar stoort niemand zich aan, het plezier spat van het veld. ‘Lekker, Djan!’ ‘Vragen, Rocco!’ ‘Schieten, Dani!’ Bij het derde doelpunt roept iemand om de VAR. ‘Niet nodig,’ antwoordt een ander, ‘ik ben niet blind.’ Al is het positiespel allesbehalve optimaal, de no-look pass gaat vanzelf en het lef en de durf om mee te doen zijn ongekend. Na een uur is het einde oefening en dat betekent weer zeven dagen wachten op het leukste uur van de week. Conclusie: geen Tokio 2021 of Parijs 2024, maar daarna laten Dani, Djan, Mo, Rocco en de rest Brazilië ongetwijfeld alle hoeken van het veld zien. Alleen nog een keeper vinden.