Terugkijktips van week 44 die je niet mag missen
Misschien zo gek nog niet
2Doc: Blue Monday
Ingrid Kamerling is zowel documentairemaker als psycholoog en maakte een film over een andere blik op psychoses.
lees verder
Hoe verhouden die twee beroepen zich tot elkaar?
Ingrid Kamerling (40): ‘Eerst studeerde ik psychologie, toen journalistiek, daarna volgde ik aan de St. Joost Academie de richting audiovisuele media. Nu combineer ik een managementfunctie in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) met het maken van documentaires. Momenteel komt alles samen, met een wederzijdse verdieping tot gevolg.’
Je eigen cliënten voor de camera?
‘Nee, de rollen zijn niet op die manier verenigbaar. Maar door mijn achtergrondkennis en netwerk binnen de GGZ heeft men vertrouwen en kom ik snel ergens binnen.’
In je documentaire Blue Monday volg je drie jonge mensen met een psychose en een andere blik daarop – door de diagnose niet alleen vanuit een ziektemodel te benaderen maar ook ruimte te geven aan de persoonlijke ervaring en mogelijke betekenis ervan. Hoe kwam je op die visie?
‘Tijdens de research merkte ik dat mensen die weer gestabiliseerd waren hun psychotische periode soms ook misten. Hoe kan dat, dacht ik, want het is vaak een ontregelende tijd vol angsten die je hele leven op z’n kop zet. De beeldvorming vanuit de media is ook meestal negatief, omdat iemand in een psychose bijvoorbeeld gewelddadig is geworden. In mijn film zie je normale jongeren waardoor het hopelijk wat minder eng lijkt. Bovendien hebben zij alle drie behalve de medische ook een andere benadering voor wat ze doormaken.’
Voor Joyce, die stemmen hoort, is het een spirituele ervaring en Jerry gaat door, of tijdens, een waan, op zoek naar zijn vader, omdat hij ineens twijfelt of de man die hij daar altijd voor aanzag wel de echte is.
‘Ja, dus dat is spannend, ook voor hemzelf: is hij gek, of wil die waan hem iets zeggen? En wat Joyce betreft: in andere culturen wordt een psychose als bron van wijsheid en inzichten gezien. Het is bij ons heel nieuw om naar de zin in waanzin te kijken.’
Daarom gaat de film vergezeld van een zogeheten impactcampagne?
‘Inderdaad. Behalve vertoningen gevolgd door thematische debatten in filmhuizen, op Herstelacademies en bij GGZ-instellingen – met medewerking van de hoofdpersonen en een paar psychiaters – komt er een ontwikkelingspakket dat als leidraad kan dienen voor het geven van betekenis aan psychische problematiek. Vooral bij jongeren, omdat het bij hen in toenemende mate voorkomt, en op meer gericht dan alleen psychoses.’
Sensueel en strijdvaardig
2Doc: Up to G-cup
Een Koerdische lingeriewinkel dient als bijzondere ontmoetingsplek voor vrouwen.
lees verder
In veel landen in het Midden-Oosten is seks taboe, maar dat wil nog niet zeggen dat lingerie er niet populair is. De Koerdische Shapol Majid, met haar familie in de jaren negentig naar Nederland gevlucht, vond het tijd voor een lingeriewinkel in haar geboorteplaats Suleimaniyah in de Koerdische Autonome Regio (Iraaks-Koerdistan). Voor de documentaire Up to G-Cup (2021) volgde filmmaker Jacqueline van Vugt de pionier Majid, die onder meer een megagroot billboard van een vrouw in sexy ondergoed wil ophangen en daarbij uiteraard op wat weerstand stuit.
In Majids winkel voelen klanten zich enorm op hun gemak, wat leidt tot gesprekken over een pijnlijke scheiding, een borstamputatie, vrouwenbesnijdenis en eerwraak. Majid bezoekt ook een vluchtelingenkamp met veelal yezidi-vrouwen en ook daar weet ze met behulp van lingerie, die deze vrouwen voor haar naaien, een grijns op hun gezichten te toveren. Knap hoe Van Vugt de vaak treurige verhalen uitlicht. Nog knapper is dat, ondanks al het onrecht en verdriet dat deze Koerdische, Iraakse, Syrische en yezidi-vrouwen hebben meegemaakt, ze dit naar een hoopvolle film heeft weten te vertalen. Mede te danken natuurlijk aan de kleurrijke personages die erin figureren.
Zo droomt een van Majids klanten, een jonge vrouw die niet vies is van een selfie en mooie lingerie, ervan om actief deel te nemen aan de lokale politiek. Een vrouw moet niet onderdrukt worden, zegt ze, en in een treffende scène zien we hoe deze jonge vrouw zich tijdens een politieke bijeenkomst, gekleed in een knalgeel colbert, door een zee van mannen in donkere pakken wurmt. Up to G-Cup geeft een bijzonder inkijkje in de liefdeslevens en trauma’s van veelal ongehoorde vrouwen. Terechte winnaar van de Prijs van de Nederlandse filmkritiek op het Gouden Kalveren-gala.
Burgers tegen windhandel
2Doc: Tegenwind – Het verdriet van de veenkoloniën
In Groningen werd het burgerprotest tegen megawindturbines compleet genegeerd, met desastreuze gevolgen. Hopelijk zetten politici vanavond hun tv aan.
lees verder
‘Het is een ongelijke strijd,’ concludeert Lies Zondag in de documentaire van Kees Vlaanderen Tegenwind – Het verdriet van de veenkoloniën. Ze was jarenlang voorzitter van Tegenwind N33, een protestgroep uit de Groningse dorpen Meeden en Veendam. De burgerbeweging kwam in actie tegen de komst van 35 megawindturbines van tweehonderd meter hoog. Tevergeefs, en ten koste van veel: niet alleen de groene aanblik van het gebied is aangetast, ook de (nacht)rust van de bewoners is weg en – minstens zo pijnlijk – al hun vertrouwen in overheid, rechtsstaat en democratie.
Wie Tegenwind ziet, begrijpt waarom: er is hier volkomen over bewoners heen gewalst. Er waren weliswaar inspraakavonden, maar, zoals actievoerder Jan Hendriks het omschrijft: die waren er om een paar vinkjes te zetten. Zodat de plannen linksom of rechtsom konden doorgaan. Schijnparticipatie, kortom.
Dit terwijl de dorpsbewoners niet tegen de energietransitie waren en meedachten over alternatieven. Konden de turbines niet op minstens twee kilometer van woningen komen, zoals in het buitenland wettelijk vereist is? Waren er geen zonneweides mogelijk? Het mocht niet baten, net zo min als al hun ludieke, politieke en juridische acties. De frustratie liep zo hoog op dat een paar actievoerders in 2019 compleet uit de bocht vlogen: ze stuurden dreigbrieven en pleegden gewelddadige acties. Twee activisten – Jan Hendriks en Jan Nieboer – werden afgelopen april veroordeeld tot een jaar cel; Nieboer is in hoger beroep gegaan.
Zoals het met dit windmolenpark ging moet het nooit meer gaan, vonden uiteindelijk ook politici. Oud-minister Wiebes noemde het ‘bulldozerpolitiek’, Diederik Samsom sprak over ‘een geweldige mispeer’. Toch worden overal in Nederland nog steeds dezelfde fouten gemaakt. Zie onlangs nog de uitzending van Pointer over Deventer. Hopelijk kijken vanavond zoveel mogelijk politici en ambtenaren naar Tegenwind – en daarna eens goed in de spiegel.