Terugkijktips van week 25 die je niet mag missen

Ogen op de scheids

2Doc kort: The Game

De korte documentaire The Game zit voetbalscheidsrechter Fedayi San dicht op de huid tijdens een spannende wedstrijd.

lees verder

‘Het zijn goede plekken, dankjewel.’ De vader van de Zwitserse scheidsrechter Fedayi San (1981) zit op de tribune en belt zijn zoon voordat de wedstrijd begint. De korte film The Game volgt San tijdens een thuiswedstrijd van BSC Young Boys, een fanatieke club uit Bern. San zit met de rest van zijn team, de lijnrechters en vierde man, in de catacomben van het stadion. Het gezang van supporters zwelt aan en ritmisch gedreun klinkt door in de kleedkamer. San mompelt in zichzelf terwijl hij zijn attributen controleert. ‘Fluitje.’ Op de gele kaart checkt hij of zijn pen het doet.

The Game bestaat uit lange shots, zonder commentaar, waarin slechts sporadisch gesproken wordt. Het is bepaald geen doorsnee voetbaldocumentaire: de bal komt niet in beeld. Centraal staat de emotionele beleving van San en de impact van zijn beslissingen. De verschillende reacties vanuit het publiek, variërend van massale ontzetting tot een enkele vrouw, die opstaat en een verwensing zijn kant op slingert. Maar ook het weifelend commentaar van de aanwezige pers en het onderlinge debat van videoscheidsrechters.

De documentaire ging in première op het filmfestival in Venetië en won de prijs voor beste korte documentaire op het Hamptons Film Festival. ‘Sport is emotioneel en de beslissingen van de scheidsrechter brengen hem vaak in de frontlinie van al deze energie. Standhouden hoort bij zijn werk, maar ik wilde de menselijkheid achter de functie laten zien – een persoon met ambities, zorgen en ook twijfels,) aldus regisseur Roman Hodel tegen ESPN.

Wie nog dacht dat voetbal ‘toch gewoon een spelletje’ is, komt na het zien van deze docu van een koude kermis thuis. Alle betrokkenen staan onder extreem hoge druk en spanning, wat ruim een kwartier lang voelbaar is. Toch is de film bovenal een ontwapenend portret van San. We rennen naast hem, horen hem hijgen in de microfoon, twijfelen met hem mee of de tackle wel of geen overtreding was. Elk gebaar en fluitsignaal is gedecideerd, maar de kijker is deelgenoot van zijn twijfels achteraf.

De meeste indruk maakt de buitengewoon zachtaardige wijze waarop hij met zijn collega’s onderling omgaat, de spelers na de wedstrijd toespreekt en na een lange dag zijn oude vader thuisbrengt. Het korte gesprekje dat ze samen hebben in de auto na de wedstrijd is van een breekbare kwetsbaarheid, zoals het ‘sorry’ als hij een afslag mist. Zijn vader zegt alleen: ‘Ogen op de weg jongen.’

Tussen MoMa en Ikea

Het uur van de wolf: Hier komt Piet Hein Eek

Ontwerper Piet Hein Eek (1967) werd wereldberoemd met zijn meubels van sloophout, die zowel in de huiskamers als in de grote musea belandden.

lees verder

Vandaag is de herhaling te zien van de documentaire Hier komt Piet Hein Eek uit 2016. Hoe kijkt u terug op die docu?

Nou, wat mensen vooral onthouden van de documentaire is de breuk met mijn toenmalige compagnon Nob Ruijgrok. Het lijkt in de documentaire alsof ik hem daar voor het oog van de camera voor het eerst vertel dat ik geen heil meer zie in de samenwerking. Maar wat de kijker niet weet is hoeveel daaraan voorafgegaan was. We zijn bovendien heel goed uit elkaar gegaan. We zien elkaar nog vaak, het is een van mijn dierbaarste vrienden.

Is er een worsteling tussen de kunstenaar en de zakenman Piet Hein Eek?

Nee. In het westerse denken bestaat traditioneel een soort tweedeling tussen kunst en commercie. Vooral in de jaren zeventig kon een kunstenaar niet rijk zijn. Dan was het geen echte kunstenaar, vond men. Het was of-of. Voor mij is het een twee-eenheid. Het gaat me niet om het geld, maar ik snap dat ik geld moet verdienen om mooie nieuwe dingen te kunnen maken.

In de documentaire zien we ook hoe u een samenwerking aangaat met Ikea– is dat niet commercieel?

Bij Ikea maakt het pas echt verschil als je zonder afval produceert, omdat zij op veel grotere schaal werken dan wij in onze werkplaats is Eindhoven. Dus nee, ik voel geen spanningsveld tussen wat ik doe en de ambities van mijn zakelijke partners. Ze komen naar mij toe omdat zij zich voor duurzaamheid interesseren.

Wat zijn de nieuwste projecten van Piet Hein Eek?

In de documentaire zie je de oude Philips-fabriek die we hebben omgetoverd tot een werkplaats, galerie, cultureel centrum en restaurant. Daar is nu een hotel bij gekomen. Het heeft dertien unieke kamers die ik allemaal ontworpen heb, in een mix van antiek en Piet Hein Eek. Er hangt kunst aan de muur. Ik denk dat het heel bijzonder is geworden. Verder heb ik hard gewerkt aan een project in Bosnië. We hebben ter plaatse meubels gemaakt, met de lokale bevolking, voor een universiteit waar islamitische en christelijke studenten gemengd studeren.

Denkt u dat mensen tijdens de coronacrisis meer oog hebben gekregen voor het belang van duurzaamheid?

De coronacrisis heeft vooral veranderingen versneld die al draagvlak hadden, zoals de trend van duurzaamheid. Wij hebben vorig jaar onze Corona Crisis Collectie uitgebracht. Meubels die je zelf in elkaar kan zetten, in ‘coronaroze’. Daarmee bedoel ik: roze staat voor optimisme, en dat kunnen we nu wel gebruiken.  

Supervrouw

2Doc: Leve de vrouw van de SRV

Je kunt het je bijna niet meer voorstellen met alle bezorgers van Thuisbezorgd, Deliveroo, Hello Fresh en Picnic, maar er was een tijd dat al deze diensten in één keer je straat binnen kwamen rijden – oké, niet met warme maaltijden. 

lees verder

Die tijd bestaat hier en daar nog steeds, zo ook in Tilburg, waar Tonny Steenis nog altijd rondrijdt met haar mobiele buurtsuper. In de 2Doc Leve de vrouw van de SRV zien we hoe Tonny naast kruideniersvrouw ook sociaal werker en wijkagent is. De vraag is alleen: hoe lang houdt ze dit nog vol?