Je leest dit artikel uit de VPRO Gids gratis op VPRO Cinema. Wil je meer lezen over oa documentaires, podcasts en boeken? Neem dan een digitaal abonnement.
De achtdelige dramaserie Bir Başkadir op Netflix toont knap hoeveel onbegrip er is tussen de religieus conservatieven en de seculiere minderheid in Turkije
©
vpro
abonneer
cadeautje
In de eerste aflevering van de Turkse serie Bir Başkadir (op Netflix ook te vinden onder de Engelse naam Ethos) zitten schoonmaakster Meryem (Oyku Karayel) en psycholoog Peri (Defne Kayalar) ruim vijftien minuten onafgebroken tegenover elkaar in Peri’s kantoortje in Istanbul.
Meryem draagt een hoofddoek en laat het hele gesprek haar jas dichtgeknoopt, alsof ze ieder moment kan vertrekken. Iets dat ze ook lijkt te overwegen, aangezien ze meerdere malen informeert of bus 24 vlakbij stopt. Ze wil niet te laat zijn om haar nichtje op te halen, blijft ze herhalen.
Toch blijft Meryem zitten. En praten. Over haar onverklaarbare flauwtes (de reden waarom ze bij een psycholoog zit), haar strenge broer die bij een nachtclub werkt, zijn vrouw die depressief is, hun kinderen voor wie Meryem zorgt, Turkse koffie, de vrouwen die hun ondergoed achterlaten in het appartement van de man bij wie ze wekelijks schoonmaakt, en de Hodja – de religieuze leider van haar dorp die ze normaal om raad vraagt.
©
Netflix
Oyku Karayel en Defne Kayalar in Bir Başkadir
Ondanks Meryems herhaalde toespelingen op een vroeg vertrek, is het eerder Peri - haar haren in een streng knotje getrokken, rood gestifte lippen en witte parels in haar oren - die niet op haar gemak oogt in het gesprek. Ook al is het haar kantoor en is het haar werk.
Waarom wordt duidelijk wanneer Peri later zelf tegenover haar eigen psycholoog zit. ‘Ze is zo slim, zo praatgraag, zo knap en zo jong en haar gezicht is als een schilderij’, zegt ze over Meryem. ‘Maar ik, ik kan het niet. Ik luister naar het meisje, maar voel iets dat ik niet los kan laten. Woede.’ Een emotie die ze, zo biecht ze op, altijd voelt als er een gesluierde vrouw tegenover haar plaatsneemt. Ze is hoogopgeleid en snapt natuurlijk dat dit puur discriminatie is, maar kan er niks aan doen. Zeker niet sinds ze terugkwam van haar studie in de VS in een Turkije waar ‘zij’ nu de meerderheid zijn. ‘Ik was vorig jaar in Peru en zelfs aan de andere kant van de wereld waar mensen mijn taal niet spreken, voelde ik me meer thuis’, zegt ze gepijnigd.
Met Meryem en Peri, en de mensen om hen heen die als een zorgvuldig gesponnen web allemaal met elkaar zijn verbonden, schetst Bir Başkadir een intrigerend en oordeelvrij beeld van een verdeeld Turkije. Met prachtige, verstilde shots, trage opbouw en bijzonder lange dialogen is de miniserie een werkelijk uitzonderlijke toevoeging aan de collectie van Netflix.