In Netflixserie Voir uiten filmexperts hun liefde voor cinema aan de hand van zes video-essays. Daarbij draait het onder meer om de blijvende impact van films als Jaws, Lawrence of Arabia en 48 Hrs.

‘Something special is coming tomorrow from David Fincher…’ Deze tweet van het Twitteraccount van Netflix zorgde half oktober voor flink wat rumoer op internet. Fans van de regisseur van The Social Network, Fight Club en Se7en speculeerden er al snel lustig op los. Komt er een nieuwe film? Een nieuwe serie? Of zouden we ein-de-lijk nieuws krijgen over het derde seizoen van zijn sublieme serie Mindhunter?

Het werd helaas geen van dat alles, maar een aankondiging van een reeks visuele essays die draaien om de liefde voor cinema: Voir (oftewel: ‘zien’). De invloed van Fincher zelf is daarbij teleurstellend minimaal, want de regisseur treedt hier uitsluitend op als uitvoerend producent. De naamsvermelding van Fincher is vooral een aardigheidje om de visuele essays van vaak onbekende critici wat extra onder de aandacht te brengen.

Voir bestaat uit een reeks van zes essays van twintig minuten die door filmcritici en bloggers zijn samengesteld. In die essays staat vaak een film centraal die een van de makers op een totaal andere manier naar de wereld liet kijken. Ze kunnen hun ‘aflevering’ daarbij geheel naar eigen gelang invullen. Filmjournalist Sasha Stone pakt het bijvoorbeeld heel persoonlijk aan, door uiteen te zetten hoe Steven Spielbergs Jaws haar inleidde in de wereld van film, en vooral het obsessief bezig zijn met film (ze zag Jaws in de zomer van release naar eigen zeggen minimaal veertig keer).

Gelukkig is er één aflevering die ver boven het gemiddelde uitsteekt, en het persoonlijke én het analytische op knappe wijze samenbrengt

Van Lawrence of Arabia tot 48 Hrs

Stone’s essay heeft daarmee een meer autobiografisch karakter dan de andere essays, die wat dieper ingaan op het grotere plaatje. Criticus Drew McWeeny gebruikt zijn ‘keuzefilm’ Lawrence of Arabia bijvoorbeeld meer als een vehikel om bredere vragen te stellen over onze mysterieuze fascinaties met cinema. In But I Don't Like Him vertrekt hij vanuit zijn eigen morele worsteling met de hoofdpersoon uit Lawrence of Arabia, om vervolgens dieper in te gaan op de vraag waarom we zo graag kijken naar onsympathieke en onvolmaakte personages.

Het teleurstellend vlakke Film vs Television kiest daarentegen weer een tamelijk eenvoudige vertelvorm, door de geschiedenis te schetsen van de steeds vager wordende scheidslijn tussen film en tv. In The Duality of Appeal gaat het over het totstandkomingsproces van personages in animatiefilms, terwijl The Ethics of Revenge inzoomt op de diepere lagen van de wraakfilm (met Sympathy for Lady Vengeance als belangrijkste inspiratiebron). De zes afleveringen staan daarmee dus totáál los van elkaar, waarbij ook de vertelvormen ver uiteenlopen: soms horen we alleen een voice-over bij een compilatie van filmfragmenten, terwijl een andere aflevering juist volledig drijft op interviews.

Het is fijn voor de afwisseling, maar het maakt Voir soms ook een wat lukraak bij elkaar geraapte verzameling videoverhaaltjes. Gelukkig is er één aflevering die ver boven het gemiddelde uitsteekt, en het persoonlijke én het analytische op knappe wijze samenbrengt. In Profane and Profound grijpt Walter Chaw de film 48 Hrs (het filmdebuut van Eddie Murphy) aan om uit te weiden over de cyclus van systematisch racisme in films en de (Amerikaanse) samenleving. Hoewel veel kijkers die film vooral beschouwen als een aardige buddy cop-film, zoomt Chaw in zijn essay knap in op de diepere lagen die je bij een eerste kijkbeurt wellicht niet meteen oppikt. Het is veruit de beste aflevering in de reeks, en fungeert ook meteen als ideale blauwdruk voor mogelijke vervolgafleveringen in de toekomst.

48 Hrs uit 1982 staat centraal in de beste aflevering van Voir

Vermakelijke diversiteit

Voir heeft daarmee vooral veel weg van het gemiddelde video-essay dat de liefhebber al jaren in allerlei soorten en maten kan terugvinden op YouTube (Taylor Ramos en Tony Zhou schreven drie afleveringen van Voir, en maakten eerder ook de verdomd aardige videoreeks Every Frame a Painting). Toch is het ook prijzenswaardig dat Fincher en Netflix een wat groter podium willen bieden aan dit soort vertelvormen. Hoe anders een ‘documentairereeks’ over filmliefde kan uitpakken, zien we immers aan The Movies That Made Us (ook Netflix), een behoorlijk platte popcornserie over populaire filmblockbusters uit de jaren tachtig en negentig. Voir gaat in de betere afleveringen een stuk dieper dan die kitscherige nostalgieporno, en heeft in het aanstekelijke enthousiasme en de veelvoud aan verwijzingen meer weg van Martin Koolhovens tv-reeks De Kijk van Koolhoven.

Voir biedt daarmee vooral een ietwat onevenwichtige, maar vermakelijke diversiteit aan filmverhalen, waar de ongebreidelde liefde voor cinema vanaf druipt. Het maakt het des te ironischer dat deze essays te zien zijn op een streamingdienst die de bioscoop al jaren met uitsterven bedreigt, door mensen avond na avond aan de buis gekluisterd te houden. En ondanks dat Voir in de kern vooral propaganda is voor de bioscoopervaring, trekt Netflix toch weer aan het langste eind. Want ook deze filmliefde bekijken we uiteindelijk tóch weer op onze eigen bank.

Het zesdelige Voir is te streamen op Netflix

Meer tips voor Netflix