'Robert Downey Sr. vertelde het publiek nooit wat ze moesten denken'

Sr. wilde alleen meewerken als hij ook zijn eigen project mocht filmen. Dus kreeg hij een eigen crew waarmee hij op pad ging. Maakte dit uw werk lastiger?
‘Ik denk dat hij het prettig vond dat hij weer mensen met camera’s om zich heen had. Maar zijn geheime plan was inderdaad om ons te gebruiken om een eigen film te maken. Uiteindelijk werkte het juist goed dat hij zijn eigen project had, want daardoor lette hij niet op ons. Hij meende dat zijn film de échte film was en bemoeide zich niet met wat wij deden.’

De kijker krijgt het project van Sr. niet te zien. Waarom niet?
‘Omdat Sr.’s film twee uur duurt, dat past niet in een documentaire van negentig minuten. Maar ik heb al wat e-mails voorbij zien komen over het project, dus hopelijk komt het ooit nog eens bovendrijven.’

U heeft de film gezien, is het wat?
‘Hij is erg kenmerkend voor Sr. – de Sr. die je in onze documentaire ontmoet.’

Hoe bedoelt u dat?
‘De film heeft een bepaalde gevoeligheid en volgt niet de traditionele spanningsboog die we gewend zijn van andere films.’

Hoe heeft Sr. uw documentaire beïnvloed?
‘Sr. dwong ons om anders te kijken naar de manier waarop we iets in beeld brengen. Veel documentaires die je tegenwoordig ziet combineren standaard talking heads, interviews met zittende mensen, met archiefbeelden. Maar Sr. wilde juist onderweg zijn. Hij nam ons mee op kleine excursies: naar het steegje in New York waar hij Putney Slope opnam, of naar Rockaway Beach. Dus in plaats van dat hij in zijn woonkamer zat en vertelde over zijn leven, gingen we met hem mee terwijl hij zijn herinneringen opnieuw beleefde. Het was enorm inspirerend om tijd met hem door te brengen. Ik denk nog regelmatig: wat zou Sr. doen? Zijn desinteresse in zaken die andere mensen erg belangrijk vinden en zijn losheid zijn me bijgebleven.’

Tijdens een van die excursies spoorde Sr. jullie aan om even niks te zeggen, zodat het geluid van New York de soundtrack kon worden. Het werkte wonderwel. Zei hij altijd dat soort dingen?
‘Ja. Het was altijd jammer als we onze spullen moesten inpakken, want hij bleef maar praten en dan kwam er toch weer een uitspraak die je op camera had willen vangen.’

Robert Downey Jr. liet jullie volledig toe in zijn leven. Jullie mochten zelfs een sessie met zijn therapeut filmen. Sr. daarentegen leek iets minder bereid het achterste van zijn tong te laten zien.
‘Sr. had een speelse manier van reageren. Hij zei niet wat je wilde horen en gaf nooit een direct antwoord. Robert zegt geloof ik ergens in de film dat Sr. het publiek nooit wilde vertellen wat ze moesten denken. Laat ze daar zelf maar achter komen, was zijn devies. Ik vermoed dat hij dit ook dacht toen hij ons toegang gaf tot zijn leven.’

De telefoongesprekken die vader en zoon met elkaar voerden tijdens de lockdowns vormen de rode draad in de documentaire. Waren deze gesprekken zo gepland?
‘Robert wilde het graag over enkele dingen uit het verleden hebben en over de geschiedenis die ze samen deelden. Maar dit was uiteraard niet meer mogelijk toen de pandemie uitbrak. Daarom hebben we camera’s bij hen thuis neergezet en werden het telefoongesprekken. “Als je overal vertrouwen in hebt, kan alles gebeuren” – dat was een les die Sr. al vroeg met ons deelde terwijl we samen zijn oude films terugkeken. Dat motto werd de leidraad voor deze documentaire. We lieten alles los wat we vooraf hadden bedacht en besloten dat de dingen die gebeurden zouden bepalen waar de film naartoe ging.’

Welke wending in het verhaal heeft u uiteindelijk het meest verrast?
‘Elke wending. Toen we aan de documentaire begonnen was Sr. nog niet ziek. Hij zat vol levenslust en bij onze eerste bezoekjes ging hij met ons lunchen of nam hij ons mee op excursie. Dat zijn overlijden ook in de documentaire zou komen, konden we natuurlijk niet voorzien. De film begon als een portret van een artiest. Uiteindelijk groeide het uit tot een soort beschouwing over het leven en over de relatie tussen een vader en zoon.’

Als filmmaker moet het bijzonder zijn geweest om de laatste dagen van Sr.’s leven vast te leggen, al zal dit als mens soms lastig zijn geweest.
‘Sr. zei meteen dat de ziekte van Parkinson onderdeel van de documentaire moest worden. En als je naar het verleden van Robert en Sr. kijkt dan blijkt dat ze beiden dingen verwerkten door ze vast te leggen op film. Maar inderdaad, het was wel een uitdaging, zeker omdat we uiteindelijk allemaal van Sr. zijn gaan houden. Ik ben vooral blij dat hij tot op het laatst heeft kunnen doen wat hij graag wilde.’

Wanneer dacht u voor het laatst: wat zou Sr. doen?
‘We zijn momenteel het tweede seizoen van 100 Foot Wave [documentaireserie over big wave surfer Garrett McNamara, red.] aan het opnemen en op een gegeven moment ging alles mis wat maar mis kon gaan. We namen een interview op en daarbij probeer je de omgeving zo veel mogelijk te verhullen zodat de focus alleen op de persoon ligt. Maar dat bleek in dit geval onmogelijk. Het was chaos. Er liepen zelfs mensen door het beeld die recht in de camera keken. En toen moest ik ineens denken aan Sr. Hij vond dat soort momenten juist heerlijk. Zulke ongeregeldheden maakten het voor hem juist echt. Anders. Dus in plaats van gefrustreerd te raken, probeerde ik ernaar te kijken zoals Sr. gedaan zou hebben. En volgens hem was het zo alleen maar interessanter geworden.’