Je leest dit artikel uit de VPRO Gids gratis op VPRO Cinema. Wil je meer lezen over oa documentaires, podcasts en boeken? Neem dan een digitaal abonnement.
Op het Cinekid Festival gaat Captain Nova van Maurice Trouwborst in première, een film waarin gevechtspiloot Nova terug in de tijd reist om een klimaatramp af te wenden. ‘Als het gaat om de opwarming van de aarde is er niet één schuldige.’
©
VPRO Gids
abonneer
cadeautje
Eén ding weet regisseur Maurice Trouwborst (1981) zeker: een kinderfilm moet een kind als hoofdrolspeler hebben. En omdat Trouwborst niet houdt van zoetsappige geromantiseerde films, besluit hij sciencefiction te maken over klimaatverandering. Maar hoe maak je het geloofwaardig dat een kind de wereld gaat redden? Trouwborst, die eerder de jeugdseries De regels van Floor en Zenith en de film Dames 4 maakte, krijgt een briljante ingeving. ‘Een tijdreisfilm waarin de hoofdpersoon, doordat zij teruggaat in de tijd, zelf ook weer jong wordt.’ Zo is het idee voor Captain Nova geboren. ‘Het concept had ik in één avond op papier. Ik wist direct dat ik iets goed in handen had. Maar ga er dan maar eens een verhaal van maken. Dat heeft veel bloed, zweet en tranen gekost.’
'Ze is een gevechtspiloot met een missie om de aarde te redden, ze komt niet om te charmeren'
Trouwborst weet heel goed wat hij niet wil. ‘Ik wilde geen propagandafilm maken voor de klimaatlobby. Dat vond ik het allermoeilijkste aan de film. Hoe vertel je een verhaal over de rampzalige gevolgen van klimaatverandering zonder drammerig te worden? Het is niet zo dat ik denk dat Nederland in 2050 daadwerkelijk veranderd zal zijn in een woestijn, het blijft sciencefiction. Ik wil op een frisse, avontuurlijke manier klimaatverandering behandelen, waarbij ik hoop dat ik de bezoekers aan het denken zet. Stel dat we nu niets doen, wat gebeurt er dan met de aarde?’
Dat het ingewikkeld is om duurzame keuzes te maken, ondervond hij tijdens de draaiperiode aan den lijve. ‘Ik heb nooit een auto gehad, maar voor deze film heb ik er een gekocht. Anders was het me tijdens corona niet gelukt om de film te maken.’
©
BRAM VAN WOUDENBERG / TRIPLE ENTERTAINMENT
Maurice Trouwborst op de set van Captain Nova
Gezamenlijk probleem
Wat Trouwborst ook niet wil: één antagonist die in- en inslecht is. ‘Ik heb de rollen zo geschreven dat je iedereen kunt begrijpen,’ vertelt hij. ‘Zelfs de mensen die willen boren op de Noordpool. Een film wordt heel kinderachtig als je één kwade genius hebt die de aarde wil vernietigen. Daarmee verlies je alle nuance. Bovendien: als het gaat om de opwarming van de aarde is er ook niet één schuldige. We dragen allemaal bij aan klimaatverandering, het is een gezamenlijk probleem.’
In Captain Nova wijst niemand met een beschuldigende vinger naar de ander, terwijl dat in werkelijkheid wel regelmatig gebeurt. Trouwborst: ‘Dat vind ik zo lastig aan Greta Thunberg en de mensen om haar heen. Zij zijn heel erg bezig met het kiezen van een tegenstander: ik ben jong en heb nog niets fout gedaan, jullie zijn slecht en verpesten de aarde voor ons. Volgens mij werkt dat niet, zo kom je niet dichter bij elkaar. Kijk eerst eens naar jezelf voordat je een ander beschuldigt. Jongeren willen vaak de nieuwste iPhone of gameconsole. Zijn ze bereid dat op te geven voor een mooiere aarde? Sowieso ben je onderdeel van de plaag, alleen al vanwege het feit dat je geboren bent.’
©
Filmdepot
Still uit Captain Nova
Oude ziel
Trouwborst weet ook heel goed wat hij wel wil. ‘Een spannende, mysterieuze film maken die jongeren aanzet zelf in actie te komen.’ Hij liet een ruimteschip bouwen, een robot die Nova vergezelt en een heel bijzonder wapen. ‘Haar gun moest heel vet worden, maar ik wilde Nova niet gewelddadig maken. Ik bedacht een wapen waarmee ze mensen in de stand slow motion kan zetten. Zodat ze even rustig kunnen nadenken welke kant ze op willen met hun leven. Voor mij is dat ook de kern van de film: voordat je iets doet, zet eerst een stapje terug en denk na over de gevolgen.’
De jonge actrice Kika van de Vijver speelt de rol van Nova. ‘Ik was op zoek naar een kind met een oude ziel. Tijdens de castingperiode was zij elf, maar ze leek wel van mijn leeftijd. Tijdens het draaien kreeg ik vaak te horen: ze is zo’n koele kikker. Dat was precies wat ik zocht, want ik wilde van Nova een mysterieus meisje maken. Ze is een gevechtspiloot met een missie om de aarde te redden, ze komt niet om te charmeren.’
Dat charmeren, merkt Trouwborst, is iets wat vaak van actrices wordt verwacht. ‘Het lijkt wel alsof een meisje niet hard mag zijn. Ik ben het daar absoluut niet mee eens. Ik vind het leuk als een personage een beetje tof is, een badass.’ Trouwborst kiest opvallend vaak meisjes of vrouwen als hoofdpersoon. ‘Ik vind dat wel leuk, maar het is geen statement. Je kunt je in iedereen inleven, ongeacht sekse, huidskleur of leeftijd. Ik probeer niet bezig te zijn met sekse. Eigenlijk zijn het allemaal versies van mijzelf.’
Cinekid in het hele land
Het Cinekid Filmfestival beleeft dit jaar zijn 35ste editie. De afgelopen decennia was Amsterdam de thuisbasis, maar ditmaal wordt het festival van 13 tot en met 31 oktober gehouden in 35 filmtheaters door het hele land. Er zijn kinderfilms, workshops, installaties en contextprogramma’s. ‘Vorig jaar zijn we begonnen met voorstellingen door het hele land, dat had echt met corona te maken,’ vertelt directeur Heleen Rouw.
‘Daardoor is het zaadje geplant voor de komende jaren. We willen kinderen in het hele land kennis laten maken met films en daar context bij bieden.’ Naast Captain Nova gaat de Anansi de spin in première, mythische Afrikaanse verhalen die nu voor het eerst als tekenfilm te zien zijn. En in de documentaire Hello World ontdekken vier tieners dat ze gay zijn. Wie op de bank wil blijven zitten, kan genieten van Cinekid Play, een onlineprogramma met films die niet in de bioscoop zullen draaien.