zondagetalage

Het lijkt soms wat gemakzuchtig om op het eind van een liedje het slot te herhalen en ondertussen het volume langzaam naar nul te draaien, maar ooit was zo'n repeat and fade away een bijzondere vondst. In ‘Hey Jude’ van The Beatles is het enthousiasme over de vondst navoelbaar. Het opgewekte liedje zou na drie minuten kunnen stoppen. Maar vervolgens zingen ze nog vier minuten ‘Daa dada lalala laaa lalala laaa hey Jude’ met allerlei vrolijk gedoe op de achtergrond. Tijdens de laatste drie herhalingen sterft de muziek weg.

Barokcomponisten eindigden ook graag met een herhaling. Vaak verdeelden ze dansmuziek keurig in groepen van acht maten, alles netjes symmetrisch, alles twee keer gespeeld. Doorgaans was het slot gewoon het slot, maar soms werd het staartje – twee of vier maten – nog eens wat zachter en langzamer herhaald. Zo’n petite reprise (kleine herneming) was een geliefd cliché. Het kan door merg en been gaan.

Een vrijer soort staartjes is vanavond op npo Klassiek te horen in de Symfonie nr. 21 van Mozart. Hier heten ze ‘coda’, naar het Italiaanse woord voor staart. Mozart plakte een coda aan drie van de vier delen. Ze lijken in weinig op elkaar. Wel komt er in iedere coda materiaal terug uit het voorgaande. Een beetje zoals een konijn een korte staart heeft en een hagedis een lange, maar de huid van de staart past bij het dier in kwestie.