Boekentips

‘Een onmiskenbaar talent op de korte baan’ noemde de jury Joep van Helden toen ze hem het C.C.S. Crone Stipendium 2020 toekende. Een van de twaalf rond intrigerende (rafelrand)personages opgetrokken verhalen in Jerrycan (AtlasContact) is al genoeg om dat hartgrondig te beamen. In ‘Tijdens het einde’ spint de debutant een web van verhaallijnen rond een gestorven tienermeisje én hoe dier (donor)organen hun weg vinden. De perspectiefwisselingen tussen ouders, ambulancebroeder, een jonge crimineel/taxichauffeur en diens terminaal zieke vrouwelijke passagier zijn snel en filmisch; Van Heldens proza is schrijnend, geestig, perfect getimed. Zie hoe hij in twee grimlachzinnen haast een compleet huwelijksleven oproept: ‘Hij trouwde Rita. Dat deed hij toen: hij nam beslissingen waarvan hij de consequenties niet overzag.’ Toptalent.

DIRK-JAN ARENSMAN

Omdat hij zijn broertje wil verdedigen steekt de dertienjarige Chaim Herszman in 1940 een Duitse grenswacht neer en ontvlucht het getto van Lodz. In het vaste voornemen om tegen de nazi’s te gaan vechten en Polen te bevrijden, begint hij aan een levensgevaarlijke en bizarre odyssee door bezet Europa, eerst richting Sovjet-Unie, daarna richting Frankrijk, in de hoop via Spanje en Gibraltar in Engeland te geraken. Onderweg neemt hij telkens een andere identiteit aan; ontmaskering als Jood zou een zeker einde betekenen. Dankzij zijn blonde haar, acteertalent, schranderheid, talenkennis en doorzettingsvermogen – onvoorstelbaar, voor een schriele tiener van 1.55 meter – en flinke doses geluk bereikt hij Londen. En stuit ook daar op antisemitisme. Pas op latere leeftijd vertelde Herszman alias Henry Carr zijn ongelooflijke verhaal aan zoon John Carr, die het optekende in Ontsnapping uit het getto (AtlasContact). 

MAARTEN VAN BRACHT

De perfecte formaties waarin ze vliegen, het prachtige gegak waarmee de winter wordt aangekondigd, daarmee heb je de grootste charmes van de gans wel zo ongeveer benoemd. Brandganzen, rotganzen, kolganzen, rietganzen, grauwe ganzen – ze zullen bij weinigen bovenaan het lijstje van favoriete vogels eindigen. Ook Stephen Rutt was geen ganzenman, hoewel hij al zijn halve leven een fervent vogelaar was. Tot hij naar Schotland verhuisde en gefascineerd raakte door deze ‘vliegende koeien’, die precies weten welk grasveld ze moeten hebben om kaal te vreten. In Wintervlucht (Terra) schrijft hij niet alleen over domme ganzen, ganzenmuziek en ganzen die voor de landing ondersteboven gaan vliegen, maar vertelt hij ook hoe hun aanwezigheid de donkere wintermaanden dragelijk maakt.

KATJA DE BRUIN