Boekentips

In Open water (Querido), de lyrische debuutroman van de Brits-Ghanese Caleb Azumah Nelson, spelen institutioneel racisme en de psychische ontheemding van zwarte jongeren in hedendaags Londen een even rauw als eloquent verwoordde rol. Zeker. Maar het verhaal van een naamloze fotograaf die aarzelend en schuldbewust valt voor de eveneens naamloze ex van zijn beste vriend is óók een prachtige portret van een verhouding.

Vol intieme scènes, waarin wederzijdse herkenning en vriendschap met danspasachtige tussenstapjes tot een liefdesrelatie leiden. Terwijl ondertussen uitbundig de troost en vreugde wordt gevierd die zwarte kunstenaars hun schenken. Met onder veel meer een denkbeeldige soundtrack met nummers van Kendrick Lamar, Dizzee Rascal en Frank Ocean, en een ontroerend lief cameorolletje van schrijfster Zadie Smith.

DIRK-JAN ARENSMAN

Als de laatste gasten zijn vertrokken, blijft een meisje in een rode rok achter. Charlotte is doodmoe en wil naar bed, maar de aangeschoten en emotionele Mara begint haar plotseling te kussen. ‘Ze zocht in haar gevoelens naar een aanwijzing, in haar handen naar een instinct, in haar hoofd naar een boodschap.’ In ‘Een stap naar Gomorra’ bevraagt de getrouwde Charlotte haar verwarring en nieuwsgierigheid naar een ‘onbetreden zone’.

Veel van Ingeborg Bachmanns hoofdpersonen worstelen met zo’n innerlijk conflict, blijkt uit haar Verzamelde verhalen (Koppernik). Dat de Oostenrijkse Bachmann (1926-1973) filosoof en dichter was, is terug te zien in de manier waarop haar personages proberen zichzelf en de wereld te begrijpen in deze sombere maar indringende verhalen.

KATJA DE BRUIN

Aleksandra (De Bezige Bij), romandebuut van de Nederlands-Oekraïense Lisa Weeda, is een onzalige familiegeschiedenis die de hele vorige eeuw in het geteisterde ‘grensland’ Oekraïne beslaat en na de annexatie van de Krim tot op de dag van vandaag voortduurt in de door pro-Russische separatisten ontketende burgeroorlog. Weeda arriveert in 2014 in de 'volksrepubliek’ Loehansk, op zoek naar de geboorteplaats van haar oma Aleksandra, waarna een familieverhaal begint dat met epische dialogen naar het heden wordt gehaald: de hongerterreur onder Stalin, de deportatie van de Krim-Tataren naar Oezbekistan en die van oma naar nazi-Duitsland, waar ze werd tewerkgesteld in de oorlogsindustrie. Samen met overgrootvader Nikolaj en Aleksandra wordt gezocht naar oom Kolja die tijdens de huidige burgeroorlog is vermoord.

MAARTEN VAN BRACHT