VPRO Gids 44

30 oktober t/m 5 november
Pagina 10 - ‘Wereldstoel’
papier
10

Cadeautje!

Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →

Wereldstoel

Hugo Hoes

In de fraaie documentaire 'Monobloc – Hoe een plastic stoel de wereld veroverde' zoekt de Duitse filmmaker Hauke Wendler uit waarom deze terrasstoel zo’n verkoopsucces werd. De VPRO Gids vroeg kenners naar hun zitervaringen. ‘Je kunt er zowel actief als passief op zitten.’

Maarten Baas: Plastic Chair in Wood

Massaproduct

‘De laatste keer dat er op gezeten heb? Dat was bij een heel slecht restaurantje in Parijs,’ aldus Timo de Rijk, directeur van het Design Museum Den Bosch. ‘Eentje uit mijn top drie van slechtste ooit. Eigenlijk meer een dönertentje. Daar had ik ook niet moeten gaan eten, maar ik zat goed en ben er niet doorheen gezakt. De meeste terrassen in Parijs zien er prachtig uit, maar de stoelen zitten vaak voor geen meter. Nogal krap allemaal. Nee, thuis heb ik geen monobloc en hier in het museum is er ook geen. Niet dat we er onze neus voor ophalen, maar we verzamelen geen meubels. Het Design Museum in Londen heeft hem wel, Museum Boijmans Van Beuningen ook. Het is een massaproduct en kost bijna niets.

Zo kan iedereen zitten, maar het is ook een wegwerpartikel. Mijn ouders kochten meubilair dat een leven lang meeging, nu zien sommige producenten en consumenten een meubel als een modeartikel dat soms maar één seizoen meegaat. Als hij kapot is kun je er niets aan repareren en plastic is na duizend jaar nog niet vergaan. Het breekt niet af en daardoor komt deze stoel steeds meer in een kwaad daglicht te staan. Maarten Baas heeft een mooie variant gemaakt. Die is van hout en wel duurzaam.’

Huren

Voor wie twijfelt over definitieve aanschaf van een eigen monobloc kan huren een optie zijn. Bij Accuraat Verhuur in Aalsmeer heb je voor 1,40 euro per dag de ‘terrasstoel wit’ met artikelnummer 111520. Volgens verkoopmedewerker binnendienst Sam Huigsloot heeft Accuraat rond de 200 exemplaren en worden er jaarlijks ongeveer duizend verhuurd. Verlies of beschadiging kost de huurder twee tientjes. Leuk weetje: de duurste verhuurstoel is de Sam, een dinerstoel met bruine lederlook.

Ergonomie

‘U heeft uw eigen stoel meegenomen,’ zegt een patiënt in de wachtkamer, wanneer ik met mijn eigen monobloc de wachtkamer van de Amsterdamse fysiotherapiepraktijk Couperus binnenstap en daarop ga zitten. Dat oogt ook wel een beetje mal, maar met de stoel erbij kan de ervaren fysiotherapeut Theo Schavemaker makkelijker zijn licht laten schijnen over de ergonomische kwaliteiten van dit massaproduct. Best belangrijk gezien het feit dat wereldwijd honderden miljoenen mensen hierop zitten. De fysiotherapeut is verrassend positief. ‘Zelf ben ik iets te lang, maar voor iedereen tussen de één meter zeventig en één meter tachtig is hij sowieso prima. Je kunt er zowel actief, rechtop, als passief, onderuit, op zitten. De hoogte van het zitvlak klopt, van de leuning ook, en de zitting loopt naar achteren iets naar beneden. Dat is goed. Ook de vorm van de rugleuning klopt. Hij heeft armleuningen. Ook een pre, want veel mensen die een krantje lezen, houden die op een stoel zonder leuning nogal krampachtig vast. Met samengetrokken schouders. En [Schavemaker leunt vervaarlijk naar achteren, red.] je kunt er mee op twee poten zitten. Grapje, niet doen.’ Logische vraag: waarom staan ze hier dan niet in de wachtkamer? ‘De uitstraling is wel veel te goedkoop.’

Fysiotherapeut Theo Schavemaker

Koopjes

Wie niet vies is van een tweedehandsje kan op Marktplaats voor weinig een monobloc op de kop tikken. Sandy in Almere heeft er vier voor vijftien euro. ‘Inclusief zitkussens. Zijn gebruikt maar kunnen nog een ronde mee.’ Monoblocs worden vooral aangeprezen voor verjaardagen, barbecues of voor op de camping, en opvallend vaak als ‘handig tijdens verbouwingen’. De meeste verkeren in goede staat, al adviseren sommige adverteerders er wel even een doekje overheen te halen. Hoewel de monoblocs uitstekend stapelbaar zijn staan ze bij Brammert in Cuijk toch hinderlijk in de weg. Hij wil er zo snel mogelijk vanaf en dat heeft invloed op de prijs. ‘Voor een reep chocolade zijn ze van jou.’ Klaas uit IJsselmuiden biedt er maar liefst acht aan. Voor een tientje, ‘maar je mag ze ook ophalen voor een kratje Hertog Jan-bier’.

‘Wel oké’

‘Deze zomer heb ik er nog op gezeten op een Frans terrasje,’ zegt Nicolette Fox, hoofdredacteur van vtwonen. ‘Bij dertig graden, dus dat plastic was wel een beetje plakkerig, maar het zitcomfort was goed. Doordat het zo’n massaproduct is krijg je er een beetje een Blokker-gevoel van. Aan de andere kant associeer je hem ook met mooi weer, buiten zijn en vakantie. Denk je toch weer aan dat onooglijke Spaanse restaurantje met plastic tafelkleedjes en tl-verlichting waar je wel heerlijk gegeten hebt. Er zijn allerlei stoelmodellen die na verloop van tijd verdwijnen en vergeten worden. Deze stoel niet, het is een blijvertje en dat kan ik er wel aan waarderen. Iedereen heeft er weleens op gezeten. De monobloc in vtwonen? Sinds 2018 ben ik daar hoofdredacteur en in de afgelopen drie jaar heeft hij niet in vtwonen gestaan. Hij is eigenlijk te cheapy, maar wie weet, als succesvolle designers hem hergebruiken duikt de monobloc straks misschien op in de überhipste tentjes. Ik vind hem wel oké. Plastic is wat betreft het milieu natuurlijk geen goed materiaal, maar als ik naar buiten kijk zie ik in mijn tuin ook plastic terrasstoelen. Die komen uit 1960, uiteindelijk toch best duurzaam.’

Aandacht

In 2017 werd de allemansvriend door het gerenommeerde Vitra Design Museum in het Zuid-Duitse Weil am Rhein in het zonnetje gezet tijdens een overzichtstentoonstelling onder de titel Monobloc – A Chair for the World. Over aandacht van kenners heeft de stoel sowieso niets te klagen. Zeven jaar eerder stond hij al centraal in het door Kerstin Finger en Arnd Friedrichs samengestelde fotoboek 220° Virus Monobloc – The Infamous Chair.

Copyright

Voor de Franse fotograaf en designer Pierre Castignola zijn monoblocs basismateriaal. Hij maakt nieuw werk van de plastic stoelen en zijn serie Copytopia stemt tot nadenken over de regels rond copyright en intellectueel eigendomsrecht.