Gwen Rochat
In het kader van de World Press Freedom Conference – dit jaar georganiseerd door Unesco en Nederland – interviewt de VPRO Gids journalisten uit gebieden waar de persvrijheid onder druk staat. ‘Ik ben inmiddels gewend dat ze mensen zoals ik proberen te vermoorden.’
Carren Otieno op reportage
Kenia, Afghanistan en Indonesië: drie landen waar onafhankelijke journalisten veel problemen ondervinden bij hun werkzaamheden. Toch laat niet iedereen zich hierdoor afschrikken. Gedreven door een hang naar spanning of de wens om de wereld te verbeteren willen zij vertellen wat er in hun land speelt.
De terugkeer op televisie van het VPRO-programma Metropolis is een uitgelezen moment om drie lokale correspondenten uit hun wereldwijde netwerk te vragen naar de gevaren die beperkte persvrijheid met zich meebrengt.
Voor Metropolis maken journalisten video-items over een breed scala aan onderwerpen die onder de noemer ‘soft news’ vallen: de verslaggever loopt hierbij geen risico. Dat is een van de redenen van Carren Otieno graag items maakt voor Metropolis. ‘Zolang je niemand voor het hoofd stoot, ben je veilig.’ De Keniaanse is naast haar werk als correspondent ook mediaconsultant en ze geeft jonge journalisten les op de lokale universiteit.
‘Ik praat niet over politiegeweld of politiek. Wat ik daarvan vind houd ik voor mezelf.’ Een bewust keuze, legt Otieno uit. In Kenia worden journalisten geregeld lastiggevallen: niet alleen met anonieme telefoontjes of dreigementen op sociale media, soms krijgen ze zelfs met fysiek geweld te maken. ‘Ik ken journalisten die zijn gestopt omdat zij en hun familieleden te veel gevaar liepen. Een vriend van me heeft de journalistiek vaarwel gezegd en verkoopt nu babykleertjes.’
‘Ik praat niet over politiegeweld of politiek. Wat ik daarvan vind houd ik voor mezelf.’
Otieno legt uit dat vooral feitelijk en kritisch verslag doen van ‘hard nieuws’ gevaarlijk is en dat ze dit dan ook vermijdt. Daarbij trek je eerder de aandacht van verkeerde personen. In 2017, tijdens de verkiezingen in Kenia, deed ze dit wel. Er was veel onrust in Kisumu, de stad waar Otieno woont, en de politie gebruikte disproportioneel geweld tegen burgers. ‘In het nieuws had niemand het erover dat er veel mensen stierven. Ik wilde daar iets aan doen. Facebook was mijn enige platform, dus ik ging live om te vertellen wat er aan de hand was en ook om te zeggen dat hier een einde aan moest komen. Op straat ging ik in gesprek met mensen. Uiteindelijk kwam ik bij het lokale ziekenhuis. Wat ik daar zag… Ik kon me niet meer goedhouden, het was gewoon te veel.’
Met haar livevideo’s trok Otieno de aandacht van internationale media, maar opvallend genoeg bleef een reactie van de politie of de overheid uit. ‘Ik denk dat ze besloten hadden me te negeren. De regio waar ik woon zit meestal in de oppositie, maar de huidige regering en de oppositie kunnen goed met elkaar overweg. Destijds was dit niet het geval, dus toen zouden de regionale leiders me beschermd hebben. Als ik nu zoiets zou doen, zou het een heel ander verhaal zijn.’
