Stem wijzer

‘Als je niets van politiek weet, is het echt heel saai,’ zegt Titia Hoogendoorn (31). ‘Nu snap ik het en vind ik het niet meer saai.’ Dat is in een notendop de insteek van de podcast Polititia, die ze samen met Daniël van de Poppe (29) maakt. Hoogendoorn werd bekend door haar rol in de jeugdserie Spangas en acteert in de comedyserie Vakkenvullers. Ze heeft een Instagramaccount met veel volgers en sinds april 2019 ook een podcast over politiek. De eerste achttien afleveringen maakte het duo in eigen beheer. Vanaf 12 oktober valt Polititia onder de vlag van de vpro en 3fm en komt er in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 wekelijks een nieuwe aflevering online.

Waarom een podcast over politiek?

Hoogendoorn: ‘Het begon met een concreet probleem: ik kon geen betaalbare woning vinden. Daarin was ik natuurlijk lang niet de enige, en ik wist dat een deel van de oplossing bij de politiek lag. Daarom wilde ik er meer over leren. Ik besloot podcasts te gaan beluisteren om het beter te begrijpen. Maar de bestaande politieke podcasts verwachten al vrij veel basiskennis. Ik dacht: als ik het wil leren, hebben vast meer mensen er iets aan. Ik was te gast bij de podcast Damn, Honey, waar Daniël de techniek doet. Toen heb ik hem mijn idee voorgelegd.’

Van de Poppe: ‘Naast mijn werk als podcastmaker was ik toen aan het afstuderen in rechtsfilosofie en dacht daarom veel na over politieke systemen, dus ik wilde graag meedoen. Het zorgt voor een leuke wisselwerking: Titia heeft het over de actualiteit en wil dat snappen, ik denk meer na over de grote lijnen en houd ervan om dingen uit te leggen.’

Hoogendoorn: ‘Ik denk dat mensen die nu rond de twintig zijn veel geïnteresseerder zijn in politiek dan ik op die leeftijd was. Zij beseffen dat de grote thema’s van nu ze echt aangaan.’

Van de Poppe: ‘Politiek heeft een hoog instapniveau. Als je zestien bent en je gaat erover lezen in de krant, dan denk je: wat staat hier allemaal? Zelf raakte ik pas geïnteresseerd in politiek tijdens mijn studie.’

Hoogendoorn: ‘Wij dachten nog dat we een beter leven zouden krijgen dan onze ouders. Dat we een huis zouden kopen, een vaste baan vinden. Dat blijkt allemaal nu niet meer zo makkelijk. Jongeren van nu weten al dat het huidige systeem niet gaat werken. Ze zien verontrustende berichten over klimaatverandering en verdiepen zich meer.’

Hoogendoorn: ‘Ik heb het gevoel dat je als jongere minder serieus genomen wordt in Den Haag. Er is weinig vertegenwoordiging. Ik vind het belangrijk dat jonge mensen beseffen dat het er wel toe doet wat ze te zeggen hebben en dat hun stem telt. In de coronacrisis wordt nauwelijks rekening gehouden met jongeren. Het gaat veel meer over oudere mensen, mensen met kinderen, mensen met een baan. Maar juist de latere generaties worden opgescheept met de beslissingen die nu gemaakt worden over de economie.’

Hoogendoorn: ‘De meeste partijen zijn actief op sociale media, toch de plek waar jongeren veel informatie vandaan halen. Rob Jetten heeft een kookshow, Jesse Klaver heeft een podcast, politici vloggen en maken Tiktoks. Ik vind dat heel leuk om te zien en ben benieuwd hoe ze het in gaan zetten in de komende campagnetijd. Maar natuurlijk is hun doel uiteindelijk gewoon het winnen van stemmen.’

Van de Poppe: ‘Zelfs als je alle debatten volgt of een stemwijzer invult, weet je nog steeds niet echt hoe een partij over een bepaalde kwestie denkt. Dat wordt alleen duidelijk als je alle partijprogramma’s leest, maar dat is veel werk.’

Hoogendoorn: ‘En saai!’

Van de Poppe: ‘Dus het is heel moeilijk om een helder beeld te krijgen van de verschillende partijen en hun opvattingen.’

Hoogendoorn: ‘We volgen de campagnes in aanloop naar de verkiezingen. Dan kom je allerlei begrippen tegen, die vaak zo algemeen zijn dat ze alles kunnen betekenen. Zoals veiligheid: dat woord wordt vaak gebruikt in partijprogramma’s, omdat het mensen een prettig gevoel geeft. Maar over welke veiligheid heb je het dan? Meer politie? Privacywetten? Woonzekerheid? We nodigen wekelijks een gast uit die veel kennis heeft over een onderwerp en daar goed over kan vertellen. Zo hebben we bijvoorbeeld Sheila Sitalsing en Lamyae Aharouay in de studio gehad.’

Van de Poppe: ‘Als je een stemwijzer invult, zijn er vaak een aantal stellingen bij waar je geen mening over hebt. We zorgen ervoor dat luisteraars begrijpen waarom die punten ook belangrijk zijn en wat ze inhouden.’

Hoogendoorn: ‘We proberen niet alles uit te leggen, alleen de dingen die je nodig hebt om het te snappen. Want ook al bemoei jij je niet met de politiek, de politiek bemoeit zich wel met jou.’

Hoogendoorn: ‘Ik dacht in eerste instantie: hoe lang gaan mensen dit interessant vinden, luisteren ze niet liever naar true crime? Maar ik krijg veel berichten via Instagram van mensen die fan zijn van de podcast. Dat laat zien dat de politieke interesse onder jongeren groeit. Ze zeggen: “Hierover heb ik een toets maatschappijleer, superbedankt, nu begrijp ik het veel beter.” En er zijn de mensen die op feestjes staan mee te knikken als het over politiek gaat en denken: ik hoop niet dat iemand erachter komt dat ik hier niets van weet. Zo was ik vroeger ook.’

Van de Poppe: ‘We maken bijvoorbeeld een aflevering over populisme. Bij dat woord denken mensen vaak aan de pvv en Forum voor Democratie, maar GroenLinks kan ook populistisch zijn. Het woord wordt vaak gebruikt als negatieve parapluterm voor mensen die hard roepen. Maar daarmee haal je het debat weg. Wij willen bekijken wat het begrip precies inhoudt.’

Hoogendoorn: ‘Andere onderwerpen op de lijst zijn bijvoorbeeld multinationals en werkgelegenheid, zorg, migratie, maar ook: kun je iemand daten met een heel andere politieke voorkeur dan jij?’

Hoogendoorn: ‘Onze podcast is objectief, we leggen uit hoe dingen in elkaar zitten. We hebben als presentatoren zelf natuurlijk ook een mening. We kiezen gasten en behandelen onderwerpen die we zelf belangrijk vinden. Ik ben er nog niet uit op wie ik ga stemmen. Het is de bedoeling van de podcast dat de luisteraars erachter komen op wie ze zelf willen stemmen. Ik ga ervan uit dat ik daar tijdens het maken ook achter kom.’