Podcastserie Bezet over persoonlijke verhalen over WOII

Herman Polak (1937) was één van de onderduikkinderen van Tine-Boeke Kramer. Hij reisde vanaf zijn vijfde langs achttien verschillende onderduikadressen in Amsterdam en overleefde de oorlog. Arnold Israël (1932) was een zoon van communistisch verzetsstrijder Frits Israël. Terwijl zijn vader een stencilpost van de Waarheid leidde, dook hij op vijf verschillende adressen in Nederland onder. Arnold overleed in de zomer van 2021, een paar maanden na de opnames van de podcast. Anne-Ruth Wertheim (1934) was zeven jaar oud toen de Japanners Nederlands-Indië bezetten. Als Joods-Indisch meisje werd zij naar een Jappenkamp gedeporteerd. Ondanks de erbarmelijke omstandigheden daar, overleefde ze dat.

Het is slechts een greep uit de talloze ooggetuigenverslagen die de podcastserie Bezet rijk is. Elke aflevering is een ‘audiomonument’ over de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam, zo luidt de ondertitel van de reeks. Begonnen als een pandemie-alternatief – de podcast verving het Amsterdamse Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet programma toen dat in 2020 moest worden afgelast - is Bezet inmiddels uitgegroeid tot een vast programmaonderdeel van het Amsterdamse 4 en 5 mei comité. Met verhalen over verzet en Joods leven, over collaboratie en terugkeer, met gastmakers als Maarten Westerveen, Abdelkader Benali en Sandra Rottenberg.

‘Wij willen de oorlog breed beschouwen,’ aldus radiomaker Pieter-Bas van Wiechen. ‘De podcast gaat over Joods leven en verzet, maar ook over Suriname, bijvoorbeeld. En we brengen elk jaar een aflevering op 15 augustus uit: het daadwerkelijke einde van de Tweede Wereldoorlog voor het hele koninkrijk.’

De muziek die de verhalen op een prettige manier ondersteunt maar nooit overstemt, is van rietblazer en componist Maarten Ornstein van muziekcollectief Splendor. Soms opgewekt en soms zwaarmoedig, maar nooit sentimenteel. De verhalen spreken voor zichzelf en, verklaart van Wiechen: ‘voor Ornstein, als klarinettist van een muziekcollectief in het centrum van de oude Jodenbuurt, is klezmermuziek natuurlijk nooit ver weg.’

Dit seizoen spreekt Van Wiechen onder meer met Henk van Kan (1928), wiens vader lid was van de Groep 2000 onder leiding van verzetsvrouw Jacoba van Tongeren. Het hele gezin Van Kan was betrokken bij het verzet. Toen Henks veertienjarige zusje, een koerierster, op een avond bericht kwam brengen aan een vergadering van de groep, zag ze Duitse petten door het raam en wist ze dat het mis was. En dat terwijl de familie op dat moment duizenden bonkaarten in huis had.