In haar nieuwe dagelijkse talkshow ‘Nadia’ gaat presentator Nadia Moussaid met deskundigen, betrokkenen en publiek in gesprek over maatschappelijke kwesties. ‘Het is goed om aan de wetten van de talkshow te morrelen.’

In talkshowland gelden enkele ongeschreven wetten die bepalend zijn geworden: het publiek kijkt graag naar (semi)bekende Nederlanders die over allerlei onderwerpen hun mening geven, een gesprek blijft maximaal tien minuten interessant en het is boeiend om bij een discussie mensen tegenover elkaar te zetten met tegengestelde standpunten. Op die manier zou de complexe werkelijkheid in een strak keurslijf gevangen worden, maar zit de kijker hier echt op te wachten?

Nadia Moussaid laat zich in haar nieuwe programma Nadia niet leiden door die ongeschreven wetten of door het nieuws van de dag. De komende zeven weken pakt zij in de vooravond het stokje over van Khalid & Sophie. Elke uitzending neemt ze uitgebreid de tijd om één onderwerp uit te diepen met betrokkenen, deskundigen en mensen uit het publiek. Er zitten geen BN’ers aan tafel.

Sterker: er staat niet eens een tafel in het decor. De studio waar de afgelopen weken de desk van De avondshow met Arjen Lubach stond is in razend tempo omgebouwd tot Nadia’s domein. Op een bescheiden podium staan een aantal stoelen op een rij en daartegenover zit het publiek. De camera’s staan verdekt opgesteld om een intieme, veilige sfeer te creëren waarin mensen vragen durven te stellen aan de gasten.

Hoe leef je toe naar de start?

Nadia Moussaid: ‘Op sommige momenten ben ik heel rustig, op andere momenten denk ik: holy fuck, nu moet ik het gaan waarmaken. Het is gewoon heel spannend.’

Op de redactievloer pal boven de studio neemt Nadia Moussaid vlak voor de eerste opnames de tijd om te vertellen wat zij voor ogen heeft met haar programma.

Je doet nu al eens per week Op1. Wat maakt dit zo spannend?

‘Er zijn veel dingen waar ik geen invloed op heb. Het is waardevol dat publiek mag meepraten, maar dat maakt het ook onzeker. Ik bereid een opzet voor met mijn team, maar misschien willen mensen wel heel andere dingen weten. Ik moet op mijn gut feeling afgaan. Zijn kijkers hier wel nieuwsgierig naar? Hoe zorg ik dat ik niet te streng word? Vallen mijn grapjes wel goed? Je voelt aan het publiek of er nog interesse is. Als mensen gaan roezemoezen, ben je ze kwijt.’

Per uitzending bespreek je één onderwerp. Waar ga je het over hebben?

‘Heel diverse onderwerpen. In de ban zijn van macho influencers, bijvoorbeeld. De bekendste is misschien wel Andrew Tate. Ik heb daar legio vragen over. Wat is de aantrekkingskracht van zo’n man? Hoe ga je ermee om als het een van je kinderen is? Hoe kijken zij naar vrouwen? Maar we hebben het ook over armoede, vrouwen boven de 45 die zwanger zijn, onlinedating en tachtigplussers die nog midden in het leven staan. Dat laatste is een feelgoodonderwerp voor de vrijdag. Maar ook met een boodschap: hoe blijf je mentaal en lichamelijk gezond?’

‘Onze samenleving lijkt zo gepolariseerd. Maar wat gebeurt er als je het gesprek met elkaar aangaat?’

Nadia Moussaid
Je wilt geen BN’ers aan tafel, zei je in het programma Media Inside.

‘Dat zei ik natuurlijk grappend. Ik heb niets tegen BN’ers, ze zitten alleen niet bij mij in de studio.’

Op1 is een programma met een veel strakker talkshowformat. Hebben je collega’s niet het gevoel dat je je tegen hen afzet nu je het met Nadia helemaal anders wilt doen?

‘Die geluiden hebben mij niet bereikt, nee. In Nadia bespreken we niet het nieuws van de dag, zodat ik meer tijd en vrijheid heb om te zoeken naar gasten uit alle hoeken van de samenleving. Maar ik vind het ook fijn om in Op1 Rob de Wijk of Mart de Kruif te kunnen interviewen over de oorlog in Oekraïne. Ik denk dat beide programma’s heel goed naast elkaar kunnen bestaan. En of die wetten van de talkshow kloppen, dat gaan we nu zien. Ik denk dat het goed is om daar een beetje aan te morrelen.’

Het publiek mag meepraten. Wat is het idee daarachter?

‘Het publiek weet vooraf niet waar de uitzending over gaat. Als je een debatavond organiseert komen daar mensen op af die al een mening hebben. Wij hopen juist op een doorsnede van Nederland met mensen die open in het onderwerp staan. Het is geen discussieprogramma, hè. Ik wil graag dat mensen juist meer naar elkaar gaan luisteren. Pfff, dat klinkt superzalvend. Maar het is wel de kern. Vanuit nieuwsgierigheid en empathie wil ik weten wat mensen beweegt. Hoe leef jij? Wat speelt er? Onze samenleving lijkt zo gepolariseerd, maar wat gebeurt er als je het gesprek met elkaar durft aan te gaan?’

Noem eens een voorbeeld?

‘Voor Radio 1 heb ik een tijdje met de Nieuws en Co-bus door het land gereden om verhalen uit de samenleving te horen. In Zaandam spraken we met een pleger van zinloos geweld: hij had een man van zijn fiets geslagen. De zus van de dader zat er ook en vertelde hoe erg ze het vond wat haar broer had gedaan, dat zij er niets van begreep. Op zo’n moment realiseer je je dat die jongen echt niet uit een goddeloze wereld komt, maar dat er bij hem thuis ook gesprekken worden gevoerd over goed en fout. Dat ze hierover op de radio wilden praten met mij vond ik superwaardevol.’

Hoop je dat mensen meer begrip voor elkaar zullen krijgen door je programma?

‘Ja. Dat klinkt naïef hè? Maar zonder die hoop… ik zou niet weten waarom ik anders programma’s maak. Dat is de reden dat ik dit werk doe.’

Vorig jaar maakte Nadia Moussaid de driedelige documentairereeks Mijn vader de gelukszoeker. Hierin reist ze samen met haar vader van Nederland naar Marokko – dezelfde tocht die hij eind jaren zeventig als zeventienjarige jongen maakte, maar dan in tegengestelde richting. Hoewel ze opgroeide met de verhalen over de ontberingen die haar vader meemaakte, realiseerde ze zich tijdens de opnames pas ten volle wat het betekent om als ongedocumenteerde jongen zo’n reis te maken. De serie bevestigde voor haar hoe belangrijk het vertellen van verhalen is. ‘Verhalen vertellen en naar elkaar luisteren, dat maakt echt een verschil. Over de serie die ik met mijn vader maakte krijg ik nog steeds berichten van mensen die anders zijn gaan kijken of tot nieuwe inzichten zijn gekomen. Dat is toch waarom je je levensverhaal deelt.’

Welk verhaal over de wereld kreeg jij van huis uit mee?

‘De ouders van mijn moeder hebben elkaar tijdens de Tweede Wereldoorlog in Oostenrijk leren kennen, waar mijn opa tewerkgesteld was. Na de oorlog is mijn oma met hem meegegaan naar Nederland. Daar vertelde mijn opa vaak over en dan hing ik aan zijn lippen. De verhalen uit mijn familie gaan allemaal over mensen die laveren tussen verschillende werelden, die hun thuisland hebben achtergelaten en in hun nieuwe land een minderheid zijn. Daardoor kijk ik met een brede blik naar de wereld. Wat doet het met je als je je vertrouwde omgeving achter je laat? En hoe ga je daarmee om? Hoe blijf je nieuwsgierig naar elkaar?’

‘Dat streberige zit in me, maar ik geloof dat ik er nu op een gezondere manier mee omga’

Nadia Moussaid
Is de band tussen jou en je vader veranderd na het maken van de documentaireserie?

‘Die was al heel goed en dat is alleen maar beter geworden. De dynamiek tussen ons is nog altijd hetzelfde. Vorige week was ik bij mijn familie en vroeg ik aan mijn vader of hij mijn ruitenwisservloeistof even wilde bijvullen. “Prima,” zei hij. “Zal ik gelijk even je olie checken? Want dat moet bij een oude auto.” Vervolgens verdwenen er twee flessen olie in de motor, er zat echt helemaal niets meer in. Ik hoorde ook wel dat de motor niet helemaal lekker liep, maar ik had er niks aan gedaan. “Wat ben je ook een sukkel, je hebt bijna je motor kapotgereden,” zei mijn vader. Vervolgens belde hij me op de terugweg nog op. “Niet zomaar voor vreemden stoppen, hoor!” Doe normaal pap, ik ben 38! Hij blijft heel beschermend. Daar kan ik ook wel om lachen. En ik begrijp het, omdat ik weet waar hij vandaan komt.’

Hij zocht het geluk en vond dat in zijn gezin.

‘Ja, zo voel ik dat ook. Ik denk dat mijn bewijsdrang ook deels voortkomt uit dat besef. Op school wilde ik altijd al de beste zijn. Zelfs op de sportdag, terwijl ik helemaal niet uitblonk in sport. Er is een korte periode geweest dat ik mezelf bijna over de kop werkte, maar de laatste jaren ben ik relaxter geworden. Dat streberige zit in me, maar ik geloof dat ik een gezondere manier heb gevonden om ermee om te gaan. Tegelijkertijd kan ik ook heel erg genieten van wat ik aan het doen ben. Straks heb ik een doorpas met styliste Hilde en krijg ik allemaal mooie kleren aan. Zo heerlijk, dan voel ik me een meisje in een snoepwinkel.’

Staat er na je talkshow nog een documentaireserie op het programma?

‘Hopelijk mag ik meer mooie reisseries maken. Ik heb een idee voor een serie over muziekcultuur dat serieuze vormen aanneemt. Ik heb altijd een internationale blik gehad. Ik heb International Business gestudeerd, in Londen gewoond, daarna nog Sociale en Culturele Antropologie gedaan. Alles in een bredere context bekijken, dat is mijn expertise. Laatst las ik een interview met programmamaker Sahil Amar Aïssa, die net een serie heeft gemaakt over mensen in conflictgebieden. Hij zei dat hij bewust heeft gewacht met een programma dat aansluit bij zijn eigen achtergrond. Ik herken dat wel. De grote valkuil is dat ik alleen maar verhalen mag brengen die met mijn identiteit te maken hebben, terwijl ik gewoon serieus genomen wil worden als maker. Als ik voor Wintergasten een Frans-Marokkaanse schrijver spreek, is dat niet omdat ik een Marokkaanse achtergrond heb, maar omdat het daadwerkelijk mijn deskundigheid is. En ik wil net zo goed iets kunnen maken over vluchtelingenkampen in Colombia of over mensenhandel in Nigeria.’

Nadia

Maandag t/m vrijdag

NPO 1 19.05-20.00

Nieuwe animaties

De VPRO lanceert bij de eerste uitzending van Nadia drie nieuwe korte animaties, zogenaamde idents, gemaakt door drie verschillende kunstenaars: Maison the Faux, Fiona Tan en Munir de Vries.

Maison de Faux

Maison the Faux is gespecialiseerd in performancekunst, mode- en kostuumontwerp, decor- en interieurontwerp en scenografie. De studio liet zich inspireren door de VPRO-iconen Theo en Thea, de typetjes van Kees van Kooten en Wim de Bie en Roos en haar mannen, met een dikke knipoog naar mode- en labelgeilheid.

Fiona Tan

Fiona Tan is beeldend kunstenaar en filmmaker. Haar werk is te zien in grote musea over de hele wereld. Voor haar ident wilde ze ons door een VPRO-bril naar de wereld laten kijken. Ze heeft gekleurde glaspanelen laten etsen waarmee ze buiten in de natuur heeft gefilmd. Zo creëert ze analoog een special effect.

Munir de Vries

Illustrator Munir de Vries groeide op met Buurman en Buurman en Pingu en Purno de Purno en sindsdien haalt hij inspiratie uit de VPRO. Zijn ident is een stop-motionanimatie waarvoor hij een beschilderde caravan op allerlei locaties in Utrecht heeft gefilmd. De caravan symboliseert de VPRO, die ons meeneemt naar verschillende plekken en ideeën.