De Francis Bacon onder de Grieken

‘Denk je aan Aischylos, aan Sopho­cles, dan is daar al snel de associatie met het ontstaan van democratie, een begin van de rechtsorde. Hoopvol,’ zegt Van Hove. ‘Wat me zo trof bij Euripides is die heel andere, moderne kijk, die reële blik. Hij leefde zelf in een tijd van oorlogen, van gewonde burgers en uitgeholde rituelen. Niks romantisch aan. Hij ziet hoe de mens deep down is, en dat is niet best. Hij is de Francis Bacon onder de Grieken.’ Van Hove werkte samen met Koen Tachelet, een van zijn vaste drama­ turgen/bewerkers, aan de tekst van Age of Rage. Sprekend over al die per­ sonages – er staan zestien acteurs en dansers op toneel – blijven we haken achter het prachtige verhaal van de titelheldin van Ifigeneia in Aulis. Ifigeneia (gespeeld door Ilke Padden­burg) is nog een meisje, dat op het punt staat te ontluiken en de wereld ten volle aan te gaan, onschuldig, en vol levenslust. Maar dan wordt haar vader, legeraanvoerder Agamemnon, onder druk gezet zijn geliefde dochter te offeren om ten strijde te kunnen trekken tegen de Trojanen.

Een dergelijk offer is van bizarre proportie, maar het is Ifigeneia zelf die uiteindelijk in haar lot berust, en pleit voor het laten doorgaan ervan. Het is een rol met een enorme ontwik­keling, een die wat dat aangaat ook een enorme klus is voor een actrice – maar eentje ook die veel voldoening in zich draagt.

En ja, deze tragedie roept nieuw ge­weld op. Ifigeneia’s moeder Klytaim­ nestra wacht al de tien jaar dat haar man tegen de Trojanen vecht op haar genoegdoening: de dag dat Agamemnon terugkomt uit de oorlog vermoordt ze hem. ‘Koelbloedig,’ zegt Van Hove, ‘met voorbedachten rade.’ En dat zet de volgende moord in de steigers: zoonlief Orestes beraamt en pleegt uiteindelijk moedermoord. Van Hove: ‘De meest extreme misdaad in de ogen van de oude Grieken. Erger dan dat komt het niet. En dan is er eigenlijk niemand meer uit het ge­slacht Atriden over om naar de andere wereld te helpen, maar dan ziet een goede vriend van Orestes allerlei mogelijkheden om door te gaan met doden. De radicalisering zet in.’ Dit is het gegeven in de notendop, waarbij nog niet is stilgestaan bij wat er zoal in Troje gebeurt, hetgeen we in Age of Rage ook zullen meemaken.

Wat betreft scenografie moet je den­ken aan een omgeving die verandert van een militairkamp in een konink­lijk palies en uiteindelijk platteland wordt, zegt Van Hove, en een brute esthetiek zoals Romeinse Tragedies die ook kende. Maar in vergelijk met de voorgangers wordt er minder met video gewerkt. Livemuziek van Eric Sleichim gaat er (weer) zijn, spiksplin­ternieuw is de inbreng van choreo­graaf Wim Vandekeybus. En dan is er het koor, dat hier een ware comeback maakt. Vaste waarde bij de Grieken, wordt het inmiddels vaak weggelaten, of gerepresenteerd door één of hoog­uit een paar spelers, die de persona­ges waarschuwen, zachtjes een kant op sturen of bewenen. In Age of Rage wordt het koor in ere hersteld, een radicaal lichaam dat veel te vertellen heeft, grillig als de goden zelf.

‘Het gaat over grote maatschappelijke thema’s, over schuld, over legitimatie van daden, over verantwoordelijk­heid; zo kun je het offer van leger­ leider Agamemnon zien als een daad in het landsbelang, als uiting van plichtsbesef. Kan. Ik wil discussies aanzwengelen, het publiek morele kwesties voorleggen en het voor zich­zelf afwegingen laten maken.’