Vlak voordat de jury in Venetië bekendmaakt wie dit jaar de Gouden Leeuw heeft gewonnen, zet Gerhard Busch zijn favorieten op een rij en kijkt hij terug op de 79ste editie van het oudste filmfestival van de wereld.

Oliver Stone, Isabelle Huppert, Lars von Trier, Kôji Fukada, Steve Buscemi, twee Brendans (Gleeson en Fraser), Darren Aronofsky, Kerry Condon, Bill Nighy… En dat is maar een handvol van de filmmakers en filmsterren die ik op het (bijna) afgelopen filmfestival van Venetië heb gesproken. Alles bij elkaar deed ik een kleine dertig interviews, voor in totaal dertien films. Interviews die in de loop van het jaar in de VPRO Gids of hier op VPRO Cinema terecht zullen komen.

Als een van de allereersten een film op een festival zien is natuurlijk leuk, maar voor mij draait het toch om die interviews. Omdat ik bovenstaand rijtje namen zeer waarschijnlijk later in het jaar niet meer te spreken krijg. Want dan zijn ze bezig met volgende projecten en is ‘het persmoment’ voorbij.

Al die interviews doen kost wel veel tijd. Je moet de films eerst bekijken (The Kingdom van Von Trier duurt al ruim vijf uur), en vervolgens de interviews regelen, voorbereiden en houden. Wat in de praktijk neerkomt op ’s ochtends 1 à 2 films bekijken, ’s middags 1 à 2 interviews doen, en dan ’s avonds weer 1 à 2 films bekijken. En dat iedere dag. Totdat het festival na een dag of tien is afgelopen.

Waarom dit hele verhaal? Om duidelijk te maken dat u de titel van dit artikel met een zekere welwillendheid moet lezen. Ja, het zijn de beste films van het festival... die ik gezien heb. Want had ik geen interviews voor een film, dan sloeg ik die weleens over.

Films als Noah Baumbachs White Noise (volgens collega’s: ‘Behoorlijk goed’) of Florian Zellers The Son (‘Prima’) haalden mijn Top 5 niet, simpelweg omdat ik ze niet gezien heb. Welke haalden mijn shortlist dan wel? Je vindt ze hieronder, in alfabetische volgorde.

Athena (Romain Gavras)

Een dag vol onlusten en broedertwist in de (fictieve) banlieue Athena in deze bloedstollende en enerverende film van regisseur Romain Gavras, die hij schreef samen met Ladj Ly (Les Misérables). Tikkie schematisch – vier broers die elk iets anders vertegenwoordigen – maar zondermeer meeslepend en visueel indrukwekkend. Daarom bij uitstek geschikt voor het grote scherm, maar binnenkort al te zien op Netflix.

Athena is vanaf 23 september te zien op Netflix

The Banshees of Inisherin (Martin McDonagh)

Over twee vrienden op het afgelegen Ierse eiland Inisherin, van wie de een de levenslange vriendschap van de ene op de andere dag opzegt. Met desastreuze gevolgen voor zo’n beetje iedereen op het eiland. Deze opvolger van Three Billboards Outside Ebbing, Missouri van de Ierse regisseur Martin McDonagh is al even wrang-komisch en tragisch als zijn voorganger. Met uitstekende hoofdrollen van Colin Farrell, Brendan Gleeson en Kerry Condon.

The Banshees of Inisherin is vanaf 26 januari 2023 in de bioscoop te zien

Blonde (Andrew Dominik)

Hartverscheurende biopic over ‘sexpot’ Marilyn Monroe. Van haar traumatische jeugd als dochter van een alleenstaande moeder met psychische problemen, tot de breed uitgemeten relaties met honkbalheld Joe di Maggio, intellectueel Arthur Miller en geilbok (volgens de film) John F. Kennedy. Bijna drie uur ellende is wel wat veel van het goede, maar de Cubaanse Ana de Armas overtuigt in elke scène als de geplaagde Marilyn, die het liefst gewoon Norma Jeane zou zijn. Regisseur Andrew Dominik baseerde zich op de gelijknamige roman uit 2000 van Joyce Carol Oates.

Blonde is vanaf 28 september te zien op Netflix

The Kingdom Exodus (Lars von Trier)

Eindelijk, Lars von Triers hilarisch-enge cultserie The Kingdom – een soort van ER meets Twin Peaks – heeft 25 jaar nadat seizoen twee werd uitgezonden een slot gekregen. De bedoeling was dat dat slotseizoen al rond 2000 zou worden gemaakt, maar door de vroegtijdige dood van een handvol hoofdrolspelers ging dat toen niet door. Exodus zit vol nieuwe gezichten (onder wie Lars Mikkelsen en Nikolaj Lie Kaas), maar heeft nog dezelfde anarchistische, puberale humor (‘Danish Scum!’) uit de eerste twee seizoenen. Misschien iets minder eng dan de eerdere delen, maar een waardig slot van een onvergetelijke serie.

The Whale (Darren Aronofsky)

De laatste twee films van regisseur Darren Aronofsky – het melodramatische Noah en het barokke mother! – waren niet aan mij besteed, maar The Whale kwam hard binnen. De titel slaat niet alleen op Charlie en diens morbide obesitas, maar ook op de walvis uit de roman Moby Dick, die Charlie behandelt in zijn online literatuurklas. Waarbij hij zichzelf – onder het voorwendsel dat de camera op zijn computer kapot is – niet aan zijn studenten toont. Charlie liegt al een leven lang. Tegen zijn ex Marie, die hij niet vertelde dat hij gay is, tegen zijn dochter, die hij in de steek liet toen ze acht was, en vooral tegen zichzelf. Maar nu het einde van zijn leven in zicht komt is het liegen voorbij. Indrukwekkende hoofdrol van Brendan Fraser (The Mummy), die de kijker ondanks alle make-up (noem het geen fat suit!) weet te ontroeren.

The Whale wordt volgend jaar in de Nederlandse bioscopen uitgebracht

De prijswinnaars

Enkele uren na het publiceren van dit artikel maakte juryvoorzitter Julianne Moore de winnaars bekend. Grootste verrassing was de Gouden Leeuw voor All the Beauty and the Bloodshed van Laura Poitras (Citizen Four). De Amerikaanse documentaire gaat over de strijd van fotografe Nan Goldin tegen de omstreden familie Sackler, die een fortuin verdienden met de productie van verslavende pijnstillers. Het is de tweede keer dat een documentaire in Venetië de hoofdprijs wint, na Sacro GRA van Gianfranco Rosi in 2013. Verleden jaar ging de Gouden Leeuw naar L’événement.

Bij de acteurs gingen de prijzen naar Cate Blanchett (TÁR) en Colin Farrell (The Banshees of Inisherin).

Overige prijswinnaars:

Zilveren Leeuw (Grote Juryprijs)
Saint Omer (Alice Diop)

Zilveren Leeuw voor beste regisseur
Luca Guadagnino, Bones and All

Speciale Juryprijs
No Bears (Jafar Panahi)

Best Scenario
Martin McDonagh, The Banshees of Inisherin

Marcello Mastroianni Award voor beste jonge acteur
Taylor Russell, Bones And All

Lees ook