Pure: komische dramaserie over onzuivere gedachten

‘Ik heb geen OCD. Ik ben hartstikke rommelig en was mijn handen lang niet vaak genoeg,’ aldus Marnie (Charly Clive) in de tweede aflevering van Pure. Ze leeft dan al jaren met ongewenste seksuele gedachten en beelden – de tepels van haar beste vriendin, een naakte buschauffeur – die zich dag en nacht aan haar opdringen en die ze vervolgens urenlang probeert te verklaren of te onderdrukken. In haar hoofd. Niet door haar handen te wassen, alles netjes te houden of het licht een bepaald aantal keer aan en uit te doen. Dus wat er ook mis met haar is – als ze niet gewoon regelrecht pervers is – een dwangstoornis kan het niet zijn, meent ze.

Marnie’s beeld van obsessive compulsive disorder (OCD) zal ongetwijfeld zijn gevormd door films en series waarin de hoofdpersonen fobisch zijn voor bacteriën en bepaalde handelingen eindeloos herhalen – of waarin de dwanggedachten vooral het lijdend voorwerp van grappen zijn. Dat OCD veel breder is dan deze (vaak stereotype) weergaves, ontgaat veel mensen. Onder wie Marnie.

Marnie lijdt aan een tamelijk onderbelichte vorm van OCD die ook wel pure o wordt genoemd, een term die in 1989 door Amerikaans psycholoog Steven Phillipson werd bedacht voor mensen die hun obsessies en dwang volledig in hun hoofd uitvoeren. Hoewel eindeloos divers, vallen de obsessies meestal binnen de thema’s seksualiteit, verantwoordelijkheid, geweld, geloof, gezondheid en relaties. En ze worden vaak getriggerd door het soort ongewenste gedachte die iedereen wel eens heeft: het idee dat je voor de trein wilt springen, een beeld van seks met je moeder, het besef dat je je baby uit het raam kunt gooien. Maar waar de meeste mensen zo’n gedachte naast zich neerleggen, kan het bij mensen met dwang leiden tot extreme angst, paniek en constante twijfel aan wie ze zijn. Omdat deze vorm van OCD onzichtbaar is, lopen mensen vaak jaren rond met hun obsessies of worden ze verkeerd behandeld. Zo krijgt Marnie in de eerste aflevering het advies om te experimenteren met vrouwen omdat haar dwanggedachten wellicht voortkomen uit een onderdrukte homoseksualiteit.

Dat Pure, dat is gebaseerd op het gelijknamige boek van Rose Cartwright, een personage met deze vorm van OCD laat zien, maakt de serie baanbrekend. Al is het ook gewoon slimme, meeslepende, zelfs humoristische tv – met heel veel expliciete beelden.