Ben Wheatleys remake van Rebecca: op sommige punten een verbetering

‘Waarom niet?’ Dat was naar verluidt de nonchalante reactie van de Britse regisseur Ben Wheatley (1972), toen Working Title hem vroeg of hij geïnteresseerd was in de verfilming van Daphne du Mauriers beroemde gotische melodrama Rebecca.

Productiemaatschappij Working Title koppelt wel vaker onverwachte regisseurs aan literaire klassiekers – Joe Wright aan Pride and Prejudice, Autumn de Wilde aan Emma, Shekhar Kapur aan Elizabeth – maar cultregisseur Wheatley, bekend van de bloederige thriller Kill List (2011) en het kogelfestijn Free Fire (2016) – was zelfs voor hen vergezocht.

Maar ze vertrouwden erop dat alleen een eigenzinnige regisseur in staat zou zijn een eigen stempel te drukken op het beroemde verhaal. Rebecca werd in 1940 immers al eens eerder verfilmd, door ene Alfred Hitchcock. En Rebecca is niet alleen de eerste Amerikaanse film van de Brit Hitchcock, het is ook de enige (!) film van de meester die een Oscar zou winnen. En schrijver Du Maurier noemde het de favoriete verfilming van een van haar verhalen (waaronder ook nog Jamaica Inn, The Birds en Don’t Look Now). Kortom: flinke schoenen om in te stappen.

Hitchcock zelf was overigens geen fan van de film. In een interview met zijn Franse collega François Truffaut schamperde hij jaren later: ‘Kijk, het is natuurlijk geen Hitchcockfilm. (...) Het verhaal is nogal ouderwets. Er werden toen veel vrouwenverhalen geschreven, en hoewel ik daar op zich niets tegen heb, is het een feit dat het verhaal humor mist.’

Die humor had hij zelf wel in het scenario laten zetten, maar het meeste werd daar door producent David O. Selznick weer uitgesloopt, met als verklaring: ‘Ik heb de rechten op het boek van Daphne du Maurier gekocht, en ik wil dat verhaal dan ook terugzien op het witte doek.’

Het is maar de vraag of Hitchcocks kenmerkende droogkomische grapjes het verhaal geholpen hadden, want Rebecca is een breekbare mix van psychologische studie, spookverhaal en melodrama. Over een arme jonge vrouw (we krijgen nooit te horen hoe ze heet) die in Monte Carlo verliefd wordt op de steenrijke Maxim de Winter en als zijn vrouw mee teruggaat naar Maxims enorme landhuis Manderlay in Engeland. Daar krijgt ze wel een naam: de Tweede Mrs De Winter. Want de Eerste Mrs De Winter, de Rebecca uit de titel, is onder mysterieuze omstandigheden omgekomen.

Het spookachtige Manderlay wordt gerund door de altijd in het zwart gestoken Mrs Danvers, die de beeldschone en schijnbaar perfecte Rebecca verafgoodde en geen kans onbenut laat om aan de nieuwe Mrs De Winter te laten weten dat ze tekortschiet. Zelfs Maxim lijkt zich van haar af te keren, want zodra hij voet zet in Manderlay is hij weer in de ban van Rebecca.

Wheatley erkent dat hij Hitchcocks versie vooraf goed bekeken heeft, maar dat hij zich voor zijn verfilming vooral gericht heeft op het boek. Dat zal best, maar als Hitchcock je is voorgegaan zal jouw film hoe dan ook met die van hem vergeleken worden. En dat pakt op sommige punten niet niet slecht uit voor Wheatley.

Zo besloot hij om het leeftijdsverschil in Hitchcocks versie tussen Maxim (36 jaar) en de Tweede Mrs De Winter (niet genoemd, maar vermoedelijk nog een tiener!) aanzienlijk te verkleinen. Daardoor konden inmiddels pijnlijke zinnen als ‘I’m asking you to marry me, you little fool’ geschrapt worden. Ook brengen we nu meer tijd met de twee door in Monte Carlo, wat het geloofwaardiger maakt dat ze daadwerkelijk verliefd op elkaar zijn geworden. En bestond het fameuze Manderlay bij Hitchcock nog uit twee maquettes en veel studiowerk, bij Wheatley is het monstrueuze gebouw samengesteld uit maar liefst acht bestaande Engelse landhuizen, waardoor het nog onbestemder en dus angstaanjagender overkomt.

Maar wat de suspense betreft kan hij nog veel leren van de meester. Hitchcock gebruikte een handvol fijne filmische trucs, die je pas ziet wanneer je dit weet. Zo zijn wanneer de Tweede Mrs De Winter door het huis loopt de stoelen veel groter, zitten de deurknoppen op schouderhoogte en zijn de bloemstukken enorm – zodat ze zich nog kleiner en onbeduidender voelt. Ook zien we de akelige Mrs Danvers nooit bewegend. Telkens wanneer de Tweede Mrs De Winter omkijkt staat ze er. Doodstil. Als een spook. Tegen Truffaut zei Hitchcock daarover: ‘We weten nooit wanneer Mrs Danvers zal verschijnen, wat natuurlijk doodeng is. Als we Mrs Danvers zouden zien lopen, hadden we haar menselijk gemaakt.’

Wheatley heeft zijn film overigens ook volgestopt met verborgen boodschappen. Van de strakke, net iets te sexy mantelpakjes van Mrs Danvers (zodat ze op een dominatrix lijkt) tot het gebruik van de kleur goud. Let bijvoorbeeld op Maxims goudkleurige kostuum en de goudkleurige Bentley waarin hij rijdt in Monte Carlo (hij is de hoofdprijs die zij heeft gewonnen). En vergelijk dit met het einde van de film, wanneer zij hem uit handen van de politie moet zien te houden. Dan draagt zij ineens een gouden jurk – de boodschap is duidelijk: wie is de hoofdprijs nu?

Maar de grootste hoofdprijs is de film zelf. Voor Wheatley, die hiermee aan de grote Hollywoodstudio’s heeft bewezen dat hij ook tegenover Hitchcock zijn mannetje staat. Momenteel werkt Wheatley aan de tweede Tomb Raider-film met actrice Alicia Vikander. En zo is de maker van de obscure, lowbudgetthriller Kill List in amper tien jaar tijd doorgedrongen tot Hollywoods A-list.