Hij werd bekend met de Up-films, de langstlopende Britse documentaireserie ooit, waarin iedere zeven jaar dezelfde mensen worden ondervraagd over hun dromen en ambities. Daarnaast maakte de Britse regisseur Michael Apted uiteenlopende documentaires, en regisseerde hij grote Hollywoodproducties als de Bond-film The World is not Enough. Zijn nieuwste (fictie)film, Amazing Grace, vertelt over de 19de-eeuwse William Wilberforce, de Britse leider van de anti-slavernijbeweging.

De feiten
Geboren: 10 februari 1941, Aylesbury, Buckinghamshire, Groot-Brittannië

Actief als: regisseur, producent , sinds 2003 voorzitter van de Amerikaanse vakbond voor regisseurs, de DGA

Eerste film: The Triple Echo (1972)

Prijzen: won twee Flaherty Documentary Awards; in 1985 voor 28 Up en in 1992 voor 35 Up, kreeg in 1995 op het festival van Berlijn de Prize of the Ecumenical Jury voor Moving the Mountain, ontving in 2001 de Feature Film Prize in Science and Technology op het Hamptons International Film Festival voor Enigma.

Beste film
De Up-films. De serie, die oorspronkelijk voor tv gemaakt werd, is een uniek sociologisch experiment dat niet alleen de grenzen van de film opzoekt, maar ook vanuit een zeer persoonlijk oogpunt, een beeld geeft van een hele generatie Britten. Naarmate de serie vordert, ziet de kijker een aantal mensenlevens aan zich voorbij trekken. Daarbij is te zien wat er uiteindelijk van de jeugddromen van mensen van verschillende sociale achtergronden is geworden. Vanaf 28 Up nam Apted de rol van interviewer op zich. Daarbij heeft de regisseur het vermogen met humor en vasthoudendheid tot de kern van de zaak door te dringen. Ook zien: de documentaires Moving the Mountain en Bring on the Night, en de fictiefilm Coal Miner’s Daughter.

Slechtste film
Apted heeft zijn sporen als documentairemaker wel verdient. Zijn zwakkere producties zijn dan ook altijd fictiefilms, zoals Critical Condition. Een vermoeiende film over een kleine crimineel die na een stroomstoring in een psychiatrische inrichting voor dokter wordt aangezien. Een Richard Pryor-vehikel dat voor een komedie pijnlijk ongrappig is. Het probleem ligt niet alleen bij het zwakke script dat doorspekt is van flauwiteiten. Ook Apted lijkt niet te weten welke kant hij met de film uit wil. De regisseur zwabbert tussen sentiment, komedie en satire, waardoor Critical Condition totaal niet van de grond komt. Een andere “komische” misser is Continental Divide. Een van voor tot achter voorspelbare film. Ook missen: The Squeeze.  

Handelsmerk
Apteds carrière als regisseur is zeer omvangrijk en afwisselend. Naast kleine documentaires en fictiefilms maakte hij ook grote Hollywoodproducties, waaronder de Bond-film The World is not Enough. Ook waagde hij zich aan de regie van uiteenlopende tv-series, waaronder Corronation Street en Rome. Regelmatig hebben Apteds fictiefilms een innemende, krachtige vrouw als hoofdpersoon, zoals in Gorillas in the Mist (Sigourney Weaver), Coal Miner’s Daughter (Sissy Spacek) en Nell (Jodie Foster). Bijna al zijn werk, zowel documentaire als fictie, kenmerkt zich door een precieze observatie van menselijk gedrag.   

Michael Apted over Michael Apted
‘Ik raakte me ervan bewust toen ik een jaar of 28 was. Toen realiseerde ik me dat ik mijn normen voor succes, falen, geluk en dergelijke op anderen projecteerde. Het is moeilijk om dat niet te doen, het is zelfs bijna onmogelijk . Maar je moet wat jij wenst en wat andere mensen wensen niet door elkaar halen .´
(BFI, 2005)

‘De reden waardoor ik in dit vak terecht ben gekomen en wat me uiteindelijk naar Amerika bracht is de behoefte om te communiceren. Ik houd ervan om fatsoenlijk werk te leveren dat door veel mensen gezien wordt. Dat is het frustrerende aan het maken van documentaires - niet zo zeer de Up-films, want die hebben een groot raakvlak via televisie en video gehad – maar het maken van andere documentaires. Ik heb het nooit zo boeiend gevonden om films te maken die niemand te zien krijgt. Daar zou ik wel mee bezig zijn als ik in Engeland was gebleven en onafhankelijke films maakte, of werkte bij Channel 4. Maar ik heb er altijd van gehouden om goed werk voor een groot publiek te maken.’   
(IndieWire, 1999)

‘Zelfs als ik fictiefilms maak, neig ik ernaar ze in een documentairestijl te benaderen. Je weet wel, het hele idee dat werkelijkheid vreemder is dan fictie. En zelfs wanneer ik iets fantastisch als James Bond deed, was ik geïnteresseerd in de werkelijkheid. Die van mij ging over de Kaspische Zee; het winnen van gas uit de Kaspische Zee. Dus ik liet ze er allemaal heengaan om een kijkje te nemen, en we hielden er een aantal schokkende beelden aan over.’  
(Cinematical, 2006)

‘Het geweldige van Bond is dat hoewel het budget niet onbeperkt is, je toegang tot een hoop faciliteiten hebt. Als je een steadicam of kraan voor een week wilt, dan heb je ze. Enigma kostte een vijfde van wat Bond uiteindelijk kostte. Ik vroeg me wel eens af of ik slechte gewoontes had opgedaan tijdens de Bond-film. Maar het was leuk om echt dialogen en scènes te doen. Het was een fijne afwisseling.’
(BBC – films, 2001)

‘Je maakt films niet voor jezelf, maar om met mensen te communiceren. Je wilt graag dat de film enige impact heeft. Ik denk dat de films die ik heb gemaakt die impact hebben. ‘
(Christianity Today Movies, 2007)

Over de eerste aflevering in de Up-serie: ‘Ik was 22. Ik kwam net van de universiteit en ging bij Granada werken, waar ik zes maanden aan een cursus besteedde. Maar het geweldige aan Granada was dat het een heel klein bedrijf was, zodat er eigenlijk geen tijd was voor een training, en je alles al doende moest leren. De eerste baan die ik daar kreeg was als researcher voor een eenmalige documentaire. Het zou slechts een documentaire worden over Engeland in 1963-1964 . Het was mijn eerste baan.’
(First Run Features, 2006)

Over het maken van de Up-films: 'Dat is confronterend. Je ziet jezelf op die leeftijd . En hoe meer er achter je ligt, hoe definitiever alles wordt. We zijn allemaal veranderd. Mijn relatie met hen ook; er is meer reflectie, meer intimiteit. Ook dat heeft met leeftijd te maken.'
(Cinema.nl, 2005)