Liefde na geheugenverlies op een afgelegen Schots eiland

‘Laten we het interview buiten doen,’ is het eerste wat de Waalse acteur/regisseur Bouli Lanners (1965) tegen me zegt wanneer ik me op de afgesproken tijd meld in een Brussels hotel.

Dat Lanners liever buiten dan binnen is, weet ik al sinds ons eerdere gesprek over zijn wonderschone tienerdrama Les géants (2011), dat zich vrijwel compleet in de bossen van de Ardennen afspeelt. Lanners vertelde toen dat hij als acteur een voorkeur heeft voor rollen waarbij hij veel buiten moet zijn, en dat het geen toeval is dat de films die hij regisseert zich overwegend buiten afspelen. Ook in Lanners nieuwe film Nobody Has to Know zijn we maar zelden binnen.

Nobody Has to Know speelt zich af op het kale, afgelegen eiland Lewis, voor de noordwestkust van Schotland. Phil – eigenlijk Philippe – verhuisde een paar jaar geleden van België naar Lewis en inmiddels wordt hij door de streng gereformeerde bevolking geaccepteerd als een van hen. Maar toch is de verlegen Phil het liefst op zichzelf. Wanneer hij getroffen wordt door een beroerte die geheugenverlies veroorzaakt, ontfermt de al wat oudere, eenzame Millie zich over hem. De twee kennen elkaar wel, maar Millie vertelt Phil dat ze voor zijn beroerte samen een stiekeme relatie hadden. En dat is een leugen.

Eenmaal buiten, op het plein voor het hotel, vraag ik Lanners waarom zijn eerste Engelstalige film zich in Schotland afspeelt. ‘Ik kom uit een arm gezin en wij hadden vroeger nooit geld om naar het buitenland te gaan. Toch wilde ik al op mijn zevende doedelzak spelen en ook was ik ervan overtuigd dat mijn oma uit Schotland kwam. Wat totale onzin was. Mijn ouders begrepen er ook niets van. Misschien dat ik ooit iets gehoord of gezien heb toen ik klein was, dat ben ik vergeten, maar ik ben al mijn hele leven gek op Schotland. Op mijn negentiende heb ik Schotland eindelijk voor het eerst gezien en het was nog beter dan ik me altijd had voorgesteld. Ik voelde me er meteen thuis. Sindsdien ga ik er elk jaar minstens één keer naartoe. En nu heb ik er eindelijk ook een film gemaakt.’

Wat vonden de strenggelovige bewoners op Lewis van u?
Lanners: ‘Het zijn heel aardige mensen. Op de eerste dag vroeg de dominee al of ik wilde komen eten. En ze hebben nooit van me verlangd dat ik het met ze eens zou zijn over God of zo. Maar voor hen is een verhaal in een film vertellen hetzelfde als liegen. En liegen is een zonde. Ze waren erg vriendelijk en respectvol naar mij toe, maar vertelden me ook dat ze nooit naar mijn film zouden gaan kijken.’

Grappig genoeg komt Millie pas na een leugen dichter bij Phil...
‘Ja. Het is juist goed dat zij liegt over hun relatie, hoewel dat voor haar en de gemeenschap waartoe ze behoort het ergste is wat ze kan doen.’

U speelt Phil en Millie wordt gespeeld door de Noord-Ierse Michelle Fairley. Waarom koos u haar?
‘Ik kende Michelle van Game of Thrones, waarin ze Lady Stark speelt. Niet dat ik per se een grote fan ben van die serie, maar zij had wel precies de uitstraling die ik zocht voor Millie. Waardig, mooie stem, beetje gesloten, maar als je iets verder kijkt, zie je dat ze vol liefde zit. En Michelle lijkt ook wel wat op mijn eigen vrouw, Élise Ancion. We zijn nu alweer 22 jaar gelukkig getrouwd, maar in het begin was ik – net als Phil – heel verlegen en veel te bang om de eerste move te maken. Niet dat Élise toen tegen mij gelogen heeft, maar ze heeft wel het initiatief genomen. Ze heeft trouwens ook meegewerkt aan de film. Ze deed het kostuumontwerp. De kleding van Millie kon ze eerst zelf passen, want Élise en Michelle hebben precies dezelfde maat. Haha.’

Hoe was de samenwerking met Michelle?
'Vooraf stelde ze me veel vragen over haar personage, typisch Brits. Ze wilde alles weten. Wat Millies motieven waren, wat haar voorgeschiedenis was. Zelfs wanneer we in het weekend de dialogen van de komende week doornamen, bleef ze maar vragen stellen. Britse acteurs zijn altijd aan het werk. En dat is natuurlijk prima, daardoor gaat het supersnel op de set, want je hoeft dan niks meer te bespreken. Franse acteurs zijn heel anders. Die kunnen op de set verschijnen zonder dat ze het script gelezen hebben. Dat kan heel irritant zijn, maar gek genoeg ook heel productief. In Frankrijk geef ik acteurs altijd de vrijheid om iets te zeggen wat niet in het script staat, dan kunnen ze hun tegenspelers op het verkeerde been zetten. Dat levert altijd wel iets verrassends op. Bij Michelle had dat geen enkele zin. Ze weigerde dat beslist, omdat ze te veel respect had voor haar tegenspelers en hen niet in verlegenheid wilde brengen. Zelfs als ik bij haar aandrong kon ze het niet. Toch heeft ze het uiteindelijk één keer gedaan, in een scène met mij. Ik was daardoor toen zo verrast dat ik volkomen intuïtief reageerde. En inderdaad, dat shot is uiteindelijk in de film beland.’