De terugkeer van de wespendief is de eerste film in de nieuwe reeks Telefilms. Het psychologische drama is een verfilming van de gelijknamige graphic novel van Aimée de Jongh. 'Heel surrealistisch vond ik die filmset, net of ik mijn eigen boek binnenstapte.'

De terugkeer van de wespendief, het regiedebuut van Stanley Kolk (46), gaat over een jonge boekhandelaar die achtervolgd wordt door een pestincident uit zijn jeugd en is gebaseerd op de gelijknamige graphic novel van Aimée de Jongh. Kolk is voor zijn verfilming met veel ontzag omgegaan met De Jonghs strip; het scenario is weliswaar op een aantal punten veranderd, de look and feel moesten zoveel mogelijk kloppen, vertelt hij tijdens een dubbelinterview met tekenaar en regisseur in Kolks barok aangeklede studio. ‘Bij sleutelscènes had ik altijd Aimées strip in mijn achterzak, om te kunnen checken: hoe zat het nou? Ik heb, toen de film al af was, nog een hele sessie gedaan om overal stopcontactjes en dergelijke uit beeld te halen. Je hebt strips waarin heel veel details en dingetjes zitten, maar je hebt ook strips die heel schoon zijn, zoals die van Aimée. Daarom wilde ik dat in de film ook hebben. Dus niet dat als iemand aan het praten is dat je dan op de achtergrond nog een stopcontact ziet; zulke dingen heb ik allemaal weggeshopt. Niemand die dat gaat zien, maar hopelijk gaan ze het wel voelen, qua sfeer.’

Het overbrengen van die sfeer is goed gelukt, vindt Aimée de Jongh (28). Ze is tijdens de opnames een paar keer op de set geweest. ‘Ik wilde ook een cameo, dus op een gegeven moment zie je mij in de boekwinkel mijn boek afrekenen. Heel surrealistisch vond ik die filmset, net of ik mijn eigen boek binnenstapte. Alles was bijna precies zoals ik het had getekend.’

©

Graphic novel 'De terugkeer van de wespendief' van Aimee de Jongh

Toen Stanley Kolk u vroeg of hij uw graphic novel mocht verfilmen, wilde u toen niet liever een animatiefilm?
Aimée de Jongh: ‘Nee. Ik ben namelijk ook animator en daardoor weet ik hoe onrealistisch dat idee is, haha. Een langspeelfilm in animatie is niet te doen eigenlijk, tenzij je echt een heel grote studio hebt. Je moet heel veel geld en heel veel mensen hebben; in Nederland gebeurt het gewoon bijna niet, behalve af en toe een kinderfilm. Dus ik wist dat een animatiefilm niet haalbaar was. En ik was juist ook wel benieuwd wat er zou gebeuren als mijn personages zouden gaan leven, in een speelfilm. Ik kende Stanley nog niet, maar bij onze eerste ontmoeting vertrouwde ik hem meteen. Hij had mijn boek bij zich met allemaal van die post-itbriefjes erin op bladzijden die hij mooi vond of waarover hij iets wilde vragen. Dat vond ik al zo tof: dat hij mijn boek zo precies had gelezen en er echt met heel veel aandacht naar had gekeken.’

Stanley Kolk: ‘Aimées strip leest als een film en dat raakte me, ik voelde meteen het ritme. Daarnaast vond ik het verhaal heel mooi: de wroeging van zowel een pester als een gepeste. Ik wist meteen: dit is een film, dit is te gek. Zo te gek dat ik zelf de regie wilde doen, ook al werkte ik de afgelopen twintig jaar alleen als filmeditor en niet als regisseur. Niet gehinderd door enige realiteitszin heb ik het maar gewoon opgepakt. En dat is zowaar gelukt.’

AdJ: ‘Misschien was dat wel jouw voordeel, dat het je regiedebuut was. Dat je daardoor eigenlijk geen idee had waar je aan begon.’

Hebben jullie zelf ervaring met pesten?
SK: ‘Nou, zeker niet zo extreem als in de film, maar ik heb wel een periode gehad dat ik me buiten de groep voelde vallen. De laatste klas basisschool, de eerste twee, drie klassen middelbare school, die vond ik allemaal moeilijk. Wat me opviel toen ik met dit onderwerp aan de slag ging, was hoeveel mensen nog met pesten worstelen. Dan hoor je vanuit je crew: ik had dit ook, ik had dat ook. Heftig hoe ingrijpend sommige onschuldig lijkende pesterijtjes kunnen doorechoën in iemands leven.’

AdJ: ‘Ik heb er eigenlijk geen ervaring mee; De terugkeer van de wespendief is niet autobiografisch. Wel zitten er allemaal thema’s in waar ik veel over nadenk. Zoals het verleden afsluiten, en ook wat er gebeurt als je dat niet doet en maar gewoon doorgaat.’

‘Aimées strip leest als een film en dat raakte me, ik voelde meteen het ritme.’

Stanley Kolk
© null

Sanne Langelaar in De terugkeer van de wespendief

De pester is in de strip wit en in de film zwart. Is daar een reden voor?
SK: ‘Ik heb tegen mijn casting director gezegd: elke acteur zou elke huidskleur kunnen hebben, mits die acteur me overtuigt in zijn spel. Vervolgens bleek dat Mandela Wee Wee de woede en de frustratie van dat personage gewoon het tofste speelde. Ik dacht nog wel heel even: oké, is dit gek? Want nu ga ik van de antagonist in het verhaal een donkere jongen maken... Maar de huidskleur moet gewoon niet uitmaken. Ik vind het jammer dat er weinig op die manier wordt gecast. We zijn toch een veelkleurige samenleving.’

Wat vindt de auteur van de veranderingen in het verhaal?
AdJ: ‘Dat Laura – de vriendin van de hoofdpersoon – in de film zwanger is, heb ik zelf ook voor mijn boek overwogen, maar er toch uitgehaald omdat het anders te lang zou worden. Ik vond het altijd jammer dat dat er niet meer in zat en hoorde soms ook van anderen dat ze het niet zo leuk vonden dat Laura er in het boek een beetje bij staat, dat ze niet echt een grote rol heeft. Ik ben blij dat dit in de film nu toch het geval is. Grappig ook dat Philip Delmaar, de scenarioschrijver, en Stanley die zwangerschap zelf hebben verzonnen; ze wisten niet dat ik dat ook bedacht en weer geschrapt had.’

En hoe was het voor Stanley Kolk om voor het eerst in de regisseursstoel te zitten in plaats van achter de montagetafel?
SK: ‘Het leuke is: zowel een editor als een regisseur doet uiteindelijk niks. Dat klinkt lelijk, maar het enige wat je doet is beoordelen of wat iemand anders je aanbiedt goed is. Dus ik heb vanaf het begin gezegd: bied me het mooiste aan wat je kunt geven, bied aan, bied aan, bied aan, ik wil overal naar luisteren en naar kijken om te zien hoe we daarmee het verhaal beter kunnen krijgen. Dat hebben mijn cast en crew echt waanzinnig gedaan en daardoor heb ik dus zo goed geregisseerd: dankzij hen.’

De terugkeer van de wespendief is 22 maart te zien op NPO 3 om 20.30 uur

Meer over Telefilm 2017