Dat Narcis van Judith Fanto (1969) straks voor liefhebbers te koop zal zijn als boek met bijpassend parfum, is meer dan alleen een slimme marketingknipoog, zozeer is geur een leidmotief in Fanto’s bedwelmende tweede roman. In het boek blikt kunstrestaurator Manno Loch terug op zijn leven en de vriendschap met vijf leeftijdsgenoten. Zij hebben hem als tienjarige, van Haarlem naar Wenen overgeplante en verwelkte jongen, gered van de wanhoop.
Manno’s verhuizing, ingegeven door de plotselinge dood van zijn moeder, betekent de doodsteek voor zijn levenslust. Het is 1916 en de jongen is overgeleverd aan de grillen van zijn tante Edmonda, ‘een ondraaglijke, overgepafumeerde vrouw die werkt als gezelschapsdame voor heren’. Als zij Manno op voorspraak van zijn privéleraar op zomerkamp stuurt, ontmoet hij daar Béla, Max, Franzi, Bertl en Lotte. Tussen het zestal ontstaat een diepe en decennialange vriendschap. Maar als Hitler in aanloop naar de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, worden hun loyaliteit en vertrouwensband op de proef gesteld.
Fanto, vanavond te gast in Kunststof, debuteerde in 2020 met Viktor, een roman gebaseerd op de lotgevallen van haar Joods-Weense familie. In Narcis vormen het Oostenrijk van het interbellum, het oprukkende nazisme en de verpletterende gevolgen daarvan wederom het decor waartegen nu de levens van Manno en zijn vrienden zich aftekenen. Hoe meer Hitler en zijn aanhangers het land in hun greep krijgen, hoe zwaarder hun uiteenlopende overtuigingen de onderlinge verhoudingen onder druk zetten. Zo vormen de groeiende nationaalsocialistische sympathieën van de een, een rechtstreeks gevaar voor het bestaan van de ander, die vanwege zijn homoseksualiteit noodgedwongen een dubbelleven leidt.
Gaandeweg raakt Manno, de spil van de groep, onontkoombaar verstrikt in de leugens en geheimen van zijn vrienden. Zelfs het jaarlijkse uitstapje naar de bergen van Altaussee, waar de vrienden zich onder aanvoering van geurcomponist Béla eensgezind wagen aan een louterende narcissenpluk voor zijn gedroomde parfum, riekt steeds meer naar onraad. Behept met een neus voor waarachtige personages en een stijl zo gracieus als Wenen zelf, schreef Fanto met Narcis een zintuiglijke, historische roman die wezenlijke vragen oproept over wat er gebeurt als vriendschap en ideologie met elkaar in botsing raken.