Tijdens de opening van het Nationaal Holocaustmuseum raakte auteur en journalist Ronit Palache (1984) overdonderd door een ontmoeting met haar overgrootvader. Vanaf een zwart-witfoto staarde hij haar aan: een kalende man met bril en snor, statig gestoken in een wollen kostuum. Haar overgrootvader zat in de Joodse Raad en was hoogleraar Semitische talen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij trachtte via de zogenaamde Portugese lijst uitstel te krijgen voor deportatie, en liet daarvoor deze speciale ‘schedelmetingsfoto’ maken.
Maar ondanks deze inspanningen overleefde de overgrootvader van Palache de oorlog niet. Als mensen zoiets vreselijks meemaken, dan zijn ze geneigd daar niet over te spreken, vertelde ze afgelopen maart in Op1. Vanuit schaamte, soms ook schuld – omdat zij het overleefd hebben, en anderen niet. Of omdat ze hun kinderen willen beschermen tegen de verpletterende grootsheid van zoveel kwaad. Zelf heeft Palache ook ervaren hoe de oorlog doorwerkte in haar familie: het bracht ouder-kindrelaties uit balans en maakte ze complex. Palache: ‘Als ouder die de oorlog heeft overleefd, houd je van je kinderen. Maar die kinderen confronteren je tevens met het feit dat de rest van je familie geen eigen kinderen meer heeft kunnen krijgen.’
Vandaag herdenkt Palache, samen met de rest van de wereld, dat het tachtig jaar geleden is dat Auschwitz werd bevrijd. De NOS besteedt met twee uitzendingen aandacht aan de herdenking: overdag met een rechtstreeks verslag vanuit het Wertheimpark in Amsterdam en ’s avonds met een uitzending vanuit het nabijgelegen Holocaustmuseum. In deze avonduitzending praat presentator Rob Trip met Palache over de impact van de Holocaust op de jongere Joodse generaties. Ook staan zij stil bij het bijzondere verleden van het gebouw waar het museum is gevestigd: ruim zeshonderd Joodse baby’s en jonge kinderen werden er gered van de dood.