Buckley vs Vidal: Best of Enemies

De debatten die de Amerikaanse schrijvers Gore Vidal en William F. Buckley Jr. voerden in de verhitte zomer van 1968, vol politieke onrust en geweld, worden in de geschiedenisboeken samengevat door één moment, één woedende reactie van die laatste. ‘Luister, jij nicht, als je me nog een keer een crypto-nazi noemt, sla ik je in je verdomde gezicht.’ Het was de negende van tien debatavonden tussen de intellectuele tegenpolen, georganiseerd door ABC. Het ontbrak deze kleine televisiezender aan financiële middelen om de Democratische en Republikeinse partijconventies, waar respectievelijk Richard Nixon en Hubert Humphrey tot presidentskandidaten zouden worden gekroond, uit te zenden. ABC koos daarom voor een goedkoop televisieformat om deze evenementen te verslaan. Buckley en Vidal zouden iedere avond een uur lang van twee kanten van het politieke spectrum de gebeurtenissen van de dag becommentariëren. Tegenwoordig overal ter wereld – ook in Nederland – een ingeburgerd programmaformat, maar vernieuwend in 1968. Tot die tijd zetten Amerikaanse televisiezenders zich in om vanuit verschillende standpunten de kijker te informeren. Met de debatavonden tussen Buckley en Vidal koos ABC ervoor kijkers te prikkelen, polariseren én provoceren.

Het hielp dat de twee mannen zich ook als doel hadden gesteld om de ander te ontmaskeren als intellectuele charlatan. Al jaren beledigden zij elkaar in de media. ‘Ze zagen elkaar als hun eigen spiegelbeeld in hun ergste nachtmerries,’ beschrijft historicus Sam Tanenhaus hun relatie in de documentaire Buckley vs Vidal: Best of Enemies. Vidal was een openlijk homoseksuele progressieve anti-oorlogsactivist die zich uitsprak tegen de strikte seksuele mores van die tijd en Amerikaans imperialisme in Vietnam. Als oprichter en hoofdredacteur van conservatief lijfblad National Review streed Buckley – met sarcastische lach, scherpe pen én tong – tegen het ‘verval’ van de Amerikaanse maatschappij. Waar zijn gesprekspartner Vidal, volgens hem, actief aan bijdroeg. Voor ABC leverden de debatten, en vooral Buckleys homofobische driftbui, astronomische kijkcijfers op. Maar het zadelde de maatschappij op met het meningencircus dat we tegenwoordig in actualiteitenprogramma’s zien, waar verhitte discussies en beledigingen meer waard zijn dan inhoud en dialoog. Waar de onderbuik voortdurend regeert en niet pas in het staartje, zoals bij Buckley, opduikt.