Trots op je eigen muziekcultuur. Om de nationale identiteit flink te onderstrepen, rollen kleinere politieke mogendheden graag met de muzikale spierballen. Van landen als Finland en de Baltische staten, tot Canada en Denemarken. Geld mag gerust vloeien om het eigen muziekleven op de wereldkaart te zetten. Absolute muziekkampioen is IJsland. Daar laten ze een eigen kostbaar leger links liggen. Liever steken ze hun kronen in een florerende IJslandse muziekscene. Zeg het met muziek, en laat de wapens zwijgen. Zo’n vierhonderdduizend inwoners telt IJsland, maar op het eiland vol melomanen zijn maar liefst tachtig muziekscholen en driehonderd koren te vinden.
Deze gezonde, muzikale voedingsbodem leverde al wereldvermaard poptalent op als Björk en de band Sigur Rós. Geïnspireerd door de weelderige natuur en het desolate gebied heeft veel IJslandse muziek ook een grote filmische kracht. Kwaliteiten die je terug hoort bij neoklassieke grensgangers als Ólafur Arnalds en Oscarwinnaar Hildur Gudnadóttir.
Vrouwen voeren sowieso de boventoon in IJsland. Zo is de 48-jarige Anna Thorvaldsdottir uitgegroeid tot de bekendste IJslandse hedendaagse componist. Haar dynamische orkestwerken staan bol van de atmosfeer en dramatiek. In haar robuuste muziek hoor je het ruige en betoverende IJsland terug. Ze schildert met vulkanische muzieknoten. Strijkers zwellen aan, blazers gieren uit de bocht. Thorvaldsdottirs muziek weerspiegelt de weerbarstige onvoorspelbaarheid van de IJslandse natuur. Als luisteraar zie je de ziedende sneeuwstormen, het kolkende magma en de voorbij golvende wolkenmassa’s voor je. Orkesten uit de hele wereld programmeren haar grootschalige concertwerken. Door haar dreigende, explosieve muziek schuift het gealarmeerde concertpubliek namelijk meteen door naar het puntje van het pluche. Aankomend chef-dirigent Klaus Mäkelä en zijn Concertgebouworkest zijn eveneens gecharmeerd van Thorvaldsdottirs powerklanken. Op 17 en 18 september vertolken ze haar unheimische orkestsucces Archora in het Concertgebouw Amsterdam. Op hetzelfde programma prijkt het geestverwante Le sacre du printemps van Stravinsky. Net als Thorvaldsdottir kruidt Stravinsky zijn pijnigende orkestwoelingen met helende volksmelodieën.
Ook vanavond krijgt Thorvaldsdottir gezelschap van Stravinsky’s aardse meesterwerk. Tijdens de BBC Proms in Londen klinkt de Europese première van haar nieuwste celloconcert Before We Fall. Thorvaldsdottir laat nooit zoveel los over de inspiratiebronnen voor haar composities. Liever laat ze de noten spreken. ‘De muziek ontstaat niet uit woorden, eerder vloeit de muziek voort uit het onderbewuste. Spontaan opwellende gevoelens en gedachten maak ik door, onderga ik, ervaar ik en geef ik uiteindelijk vorm,’ licht ze toe op haar website. In haar expressieve celloconcert wil de componist balanceren op het randje. Op dit moment suprême openbaren er zich ineens talloze mogelijkheden. Een kantelmoment dat de componist vertaalt met een intense lyriek en tomeloze energie. Cellosolist Johannes Moser zet zich schrap voor een ongetwijfeld overdonderende afdaling in het onderbewustzijn.