VPRO Gids 3

18 januari t/m 24 januari
Pagina 50 - ‘Veilige omgeving’

Veilige omgeving

Gerhard Busch ,

In zijn documentaire Petite fille volgt documentairemaker Sébastien Lifshitz een meisje dat geboren is in het lichaam van een jongen.

Het kleine meisje uit de titel heet Sasha en is zeven jaar wanneer ze de Franse documentairemaker Sébastien Lifshitz voor het eerst ontmoet. Lifshitz zal Sasha een jaar lang met de camera volgen, omdat hij benieuwd is hoe het leven eruitziet van een klein meisje dat geboren is in het lichaam van een jongen. Het resultaat is Petite fille, een prachtig, intiem portret van de kleine Sasha en haar gezin.

Hoe won u het vertrouwen van Sasha en haar gezin?

‘Soms voel je je al in de eerste minuut met iemand verbonden. De eerste keer dat ik Karine [Sasha’s moeder, red.] ontmoette was ook zo. Ze was precies zoals in de film. Serieus, direct, maar ook moe en een beetje verloren. Want in Frankrijk heb je vrijwel geen officiële plekken waar je met die problematiek terecht kan. Hooguit een paar in Parijs. Maar als je in de provincie leeft, zoals Karine, dan sta je er alleen voor. Ik weet nog hoe blij Karine was toen ik haar de naam doorspeelde van een psycholoog in Parijs die gespecialiseerd is in genderdysforie.  Eindelijk was er iemand die haar begreep en aan wie ze vragen kon stellen. Want ze wist nooit of ze er wel goed aan had gedaan om Sasha thuis als meisje te behandelen.’

Wat vond Sasha er zelf van dat er een film over haar gemaakt zou worden?

‘Ik heb het niet tegen Sasha verteld, dat deed Karine. En Sasha zei meteen ja. Wellicht omdat het voor haar een kans was om hardop te zeggen wie ze is, maar wel in een veilige omgeving. Want ze had het helemaal gehad op school, waar ze gedwongen werd om jongenskleren te dragen en geen meisjesspullen mee mocht nemen. Stukje bij beetje ontdekte ik dat de film haar kracht gaf. Ze voelde zich meer beschermd. Wij waren een soort tweede schild geworden.’

Dat eerste schild was de rest van het gezin…

‘Er is zo veel liefde en solidariteit in dat gezin! In de meeste grote gezinnen zijn er weleens ruzies, is er geschreeuw over en weer, maar bij hen totaal niet. Waarschijnlijk omdat ze allemaal vinden dat ze Sasha moeten beschermen.’

Hoe werd u onderdeel van die eenheid?

‘We waren met zijn vieren: camera, geluid, mijn assistent en ikzelf. En ik vroeg ze om allemaal hun eigen band met het gezin op te bouwen, want ik kon niet de enige zijn die ze vertrouwden. We moesten allemaal onderdeel van het gezin worden. En dat is ook gebeurd.’

Heeft Petite fille het leven van Sasha veranderd?

‘De documentaire was voor Sasha vooral een bevestiging, maar ik denk wel dat-ie haar kracht heeft gegeven. Inmiddels zit ze op een andere school, dicht bij de eerste, en daar heeft ze geen enkel probleem. Ze wordt volledig geaccepteerd als meisje en haalt goede cijfers.’