‘Foekje kwam snel, maar ze was ook weer snel weg,’ legt oud-ploeggenote Geesje Jorna van der Land uit over de vlugge opkomst en neergang van Foekje Dillema, het ‘sprintwonder’ uit Friesland. Als 23-jarige rende zij 75 jaar geleden een nieuw Nederlands record op de 200 meter. Daarmee was Foekje nog sneller dan Fanny Blankers-Koen, de koningin van de Nederlandse baanatletiek die op de Olympische Spelen van 1948 in Londen vier gouden medailles had gewonnen. Fanny vreesde voor Foekje en noemde haar een man. De Friese hardloopster zou in 1952 naar de Spelen in Helsinki gaan. Maar Foekje moest een seksetest ondergaan. De uitslag zou het bewijs zijn dat zij een man was. Foekje werd daarop voor het leven geschorst. Wie zat er achter deze test en was de uitkomst wel juist? Vanavond, op de slotdag van het Europese Kampioenschappen voor atleten onder 23 jaar in het Noorse Bergen, geeft Andere tijden sport: Het mysterie Foekje Dillema (NTR) antwoord op deze vragen.
Het verhaal van Foekje raakt deels aan de huidige discussie over de positie van transgenders in de internationale topsportwereld. Kirsten Coventry, onlangs verkozen als nieuwe voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité, gaf eerder aan kritisch te zijn over deelname van transvrouwen op topsportniveau, omdat zij een fysiek voordeel zouden kunnen hebben ten opzichte van biologisch geboren vrouwen. En Sebastian Coe, voorzitter van de internationale atletiekbond, pleit voor strengere regels voor deelname van transgender vrouwen in de topsport. ‘Gender cannot trump biology’, aldus Coe. Daarmee bedoelt hij dat ‘gender’ – als identiteitskeuze – niet boven biologische verschillen moet staan. Terug naar Foekje. In de uitzending wordt DNA-materiaal van Foekje, die in 2007 overleed, wetenschappelijk onderzocht. De uitkomst is verrassend en plaats de eerdere seksetest die Foekje moest ondergaan in een geheel ander daglicht.