Al veertig jaar weet de extraverte, speelse en immer onbevangen Adelheid Roosen (1958) op de planken, televisie, in films én documentaires het publiek te intrigeren. Een goed voorbeeld van haar zeggingskracht als theatermaker is bijvoorbeeld de WijkSafari: een theatrale ontdekkingstocht waarbij locals in onder andere Amsterdam, Mexico-Stad en Teheran een kunstenaar of acteur adopteerden, die enige tijd bij hen logeerden. Vervolgens werkten ze samen aan een voorstelling die in de huiskamer werd opgevoerd. Het project leverde Roosen internationale erkenning op: ze ontving onder meer in 2017 de International Theatre Award in New York voor haar artistieke excellentie, die ze inzet op de meest kwetsbare plekken in de wereld.
Vanavond voert Roosen tijdens Het marathoninterview een drie uur durend gesprek met Lotje Ijzermans. En wie met Roosen in gesprek gaat over haar werk, zal automatisch uitkomen bij haar privéleven, dat altijd een grote bron van inspiratie voor haar vormt.
In eerdere interviews vertelde Roosen onder meer over het gekooide nest waarin ze opgroeide: in het Gelderse dorpje Ulft ging ze naar een katholieke meisjesschool, waar de opvoeding al even streng was als bij haar thuis. Op haar achttiende bevrijdde ze zich van dit ‘gevangenschap’ en ging ze studeren in Utrecht. Na een jaar stopte ze stiekem met haar studie Frans, doordat haar grote wens in vervulling ging: ze werd aangenomen op de theaterschool in Utrecht.
Na haar studie volgde een duizelingwekkende carrière: in de jaren tachtig maakte ze op televisie indruk met haar rol als nachtclubeigenaar mevrouw Van Kleef in Vara’s Nachtshow. Een show waaraan ook Karin Bloemen meewerkte, een goede vriendin waarmee Roosen destijds cabaretgroep Purper vormde. Verder speelde de veelzijdige Roosen in films als Mama is boos! (1986) en Het zakmes (1992). En rond de eeuwwisseling was ze als lid van Toneelgroep Amsterdam te zien in onder meer Shakespeares De koopman in Venetië en Romeo en Julia.
Ondertussen maakte ze ook een opmars met haar eigen gezelschap Female Economy. In 2003 creëerde ze de Gesluierde monologen, een islamitische variant op het beroemde Amerikaanse toneelstuk De vagina monologen. Maar naast haar belangstelling voor sensualiteit en interculturaliteit werpt Roosen ook licht op onderwerpen als eerwraak, huiselijk geweld en de dood.
In haar eerste documentaire Mam (2010) zien we Roosen op een liefdevolle manier haar (inmiddels overleden) dementerende moeder verzorgen. Na dit bijzondere portret maakte ze ook vier series over dementie voor omroep Human met presentator en schrijver Hugo Borst. Daarin bezoeken ze mensen met deze ongrijpbare ziekte en denken ze na over hoe je je kunt voorbereiden op de dood.
Wie terugblikt op Roosens indrukwekkende oeuvre, ziet vooral hoe ze telkens weer probeert ‘de ander’ – mensen die ogenschijnlijk ver van je af staan of met wie je het fundamenteel oneens bent – te ontmoeten, ontrafelen, omarmen. ‘Mijn werk is één grote autobiografie,’ vertelt Roosen in een interview met de Volkskrant. ‘Door al die ontmoetingen snap ik mezelf steeds beter, ik ben daar erg dankbaar voor.’