In hokjes denken kan behulpzaam zijn, ook voor ruimdenkende muziekliefhebbers. Maar er zijn altijd uitzonderingen. Componisten die zich niet in een handig vakje laten proppen. Bij impressionistische muziek gaan de gedachten bijvoorbeeld direct uit naar Claude Debussy en Maurice Ravel. Maar de Franse componist Gabriel Dupont (1878-1914) is een geval apart. Zijn sensitieve muziek viel een beetje tussen wal en schip, subtiel drijvend tussen romantiek en impressionisme. Voor dat Dupont echt door kon breken, overleed hij op zijn 36ste aan tuberculose. Tijdgenoot Claude Debussy slokte vervolgens alle aandacht op. Gelukkig begint een nieuwe generatie musici de schilderachtige pianowerken en liederen van Dupont te herontdekken.
Zijn liefde voor componeren kreeg de jonge Gabriel Dupont mee van zijn vader, die als organist actief was in de kathedraal van Saint-Etienne. Doorslaggevend was zijn compositiestudie bij de befaamde organist Charles-Marie Widor. In zijn veel te korte leven slaagde Dupont er in een rijk scala aan werken te voltooien, waaronder vier opera’s en dertig liederen. Zijn belangrijkste ensemblewerk is het op-en-top romantische pianokwintet Poème uit 1911 dat hij aan Widor opdroeg.
In de jaren na zijn dood was er volop waardering voor Dupont. Goede vriend, de Franse pianist en Debussy-leerling Maurice Dumesnil omschreef Dupont als een intieme klankdichter. ‘Zijn muziek zal altijd het hart raken van de mensen die graag verpozen bij de open haard tijdens de avondschemering, of mediteren bij de zachte gloed van een lamp….hij voorvoelde, als geen ander, de sluimerende klankwereld van traag wegstervende namiddagen, wanneer een grote kalmte heerst en de avond met vaste tred de kamer binnenglijdt,’ dichtte Dumesnil in The Musical Quarterly van oktober 1944. Deze verheven, melancholische sensatie wordt perfect verklankt in Duponts pianocyclus Les heures dolentes. Door zijn ziekte was Dupont geregeld aan huis en bed gekluisterd. Tijdens die bedlegerige, sombere mijmeruren vol persoonlijke bespiegelingen ontvouwde zich een onthechte klankwereld in het hoofd van Dupont. Zijn Les heures dolentes blijkt achteraf een impressionistische klassieker, met momenten van stille ontroering. Pianist Maurice Dumesnil bracht het één uur durende werk in 1906 in première. Vanavond vertolkt de Franse pianiste Anne Quéffelec het vijfde deel – Après-midi de dimanche – uit deze pianocyclus.
Tussen 1908 en 1909 voltooide Dupont overigens nog een fiks uitwaaierende pianocyclus, La maison dans les dunes. Met deze tien pianowerkjes klankschildert Dupont een veel optimistischer landschap. De componist gooit de deuren open om de zomer te verwelkomen. De zon priemt door de wolken, en het hoopgevende licht strijkt over de zee en de duinen. Een bevreemdend geluksgevoel dat hij meesterlijk vangt in pianowerken van een welhaast Erik Satie-achtige elegantie. De tuberculose verziekte een groot deel van Duponts leven, maar in de muziek vond hij een heilzame vluchtheuvel.