Ouders slaan vaak een belangrijke factor over bij het kiezen van een goede basisschool voor het kind. Namelijk, het schoolgebouw zelf. En dat terwijl van de 9000 scholen in Nederland, meer dan de helft verouderd is en een derde het slechtste energielabel heeft. Wat dit in de praktijk betekent, toont het presentatietrio Daphné Dupont-Nivet, Jeroen Smit en Jan van Poppel in de laatste uitzending van de reeks Wat houdt ons tegen? (Human).
Jeroen krijgt een nostalgisch gevoel als hij wordt rondgeleid door Aventurijn, een schoolgebouw uit de jaren vijftig. De schooldirecteur brengt de presentator terug naar het nu als zij hem uitlegt dat het in de zomer, als een docent een klaslokaal – zonder leerlingen – binnenstapt, de temperatuurmeter 35 graden aantikt. Scholen uit de jaren zeventig en tachtig zijn niet veel beter ziet de kijker. Een dak zo lek als een mandje, plexiglas dat provisorisch tegen een raam is aangeplakt om zo de kou buiten te houden. Wetenschappers hebben inmiddels bewezen dat een slecht binnenklimaat tot twintig procent slechtere leerprestaties leidt. En ook de stookkosten rijzen de pan uit.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Veel scholen werden na de Tweede Wereldoorlog gebouwd voor de naar school gaande boomers. Het idee was dat het gebouw zo’n zestig jaar zou meegaan. Maar het aantal verouderde gebouwen loopt snel op en er zouden jaarlijks 200 tot 300 scholen gebouwd of gerenoveerd moeten worden. Nu ligt het aantal rond de 125.
De decentralisatie in de jaren negentig waarbij onderwijshuisvestiging van het Rijk naar de gemeente is verlegd, maakt dat de aanpak van gemeentes onderling verschillen. ‘Almere, bijvoorbeeld, is een relatief nieuwe gemeente,’ licht researcher Naomi Menelik, die jarenlang in Diemen basisschoolonderwijs genoot in een noodgebouw, via de telefoon toe. ‘In de jaren zeventig en tachtig zijn daar veel scholen gebouwd die nu dus allemaal verouderd zijn. Er gaan daarom ook geluiden op om onderwijshuisvesting regionaal aan te pakken. Daarnaast worden schoolgebouwen vaker meer bij de wijk betrokken, door het gebouw in te zetten voor andere buurtfuncties zoals kinderopvang en ruimteverhuur aan een koor of toneelschool. Dat levert wat extra inkomsten op. Maar de echte oplossing is het beschikbaar stellen van meer geld, jaarlijks uitgerekend 1,2 miljard euro. Maar dat weigert de staatssecretaris van Onderwijs Mariëlle Paul.’