Jureren op een muziekconcours is als kleren kopen in een warenhuis. Een man die gekleed wordt door zijn vrouw zou kunnen denken dat kleren kopen een kwestie is van keuzes maken en zorgvuldig vergelijken. Uit een schap met sokken kiest ze tussen lang en kort, en tussen synthetisch, wol en katoen, ze vergelijkt kleuren, patronen en materialen, en koopt het ideale paar. De vrouw weet natuurlijk beter. Niemand kan zoveel componenten fatsoenlijk met elkaar vergelijken. Ze zocht trouwens naar een lentetrui, maar haar oog viel op rood geruite sokken.
Iets vergelijkbaars geldt voor muziekjuries. Luisteraars kunnen denken dat juryleden het spel van de kandidaten analyseren en met elkaar vergelijken. B speelt het menuet sneller dan A, minder vrij, met meer aandacht voor de harmonie, slordiger en een sterkere baslijn. Het helpt dan als A en B hetzelfde menuet spelen. Daarom hebben concoursen verplichte stukken, zo zou je kunnen denken. Maar geen mens kan al die gegevens opslaan en vergelijken.
Daar komt nog bij dat juryleden zich gaandeweg een beetje gaan vervelen met steeds dezelfde muziek. Ze zouden dus ook hun eigen vervelingstolerantie moeten kennen en meewegen. Het probleem vervaagt als kandidaten hun eigen stukken mogen kiezen. Een sonate uit de romantiek, een fuga van Bach, iets uit deze eeuw. Het maakt het vergelijken er niet gemakkelijker op, maar het is wel leuker om naar te luisteren.
Voor de eerste ronde van het International Conducting Competiton Rotterdam, waarvan de finale vanavond te horen is, is een mengvorm bedacht van anders en hetzelfde – noem het een compromis tussen vergelijken en geboeid blijven. Zes kandidaten dirigeren een gelijksoortig programma. De eerste twee doen de finale uit Symfonie nr. 44 van Haydn, het andante uit Symfonie nr. 35 van Mozart, en het rondo uit het Derde pianoconcert van Beethoven. Het volgende paar doet dezelfde soort delen uit andere composities van dezelfde componisten (nr. 48 van Haydn, nr. 36 van Mozart, de ‘vierde’ van Beethoven). En het laatste paar dirigeert 49, 33 en vijf. Zo kan de jury kiezen tussen twee paar effen, twee paar geruite en twee paar gestreepte sokken. Hoe ze dat doen weten ze alleen zelf.