De eerste versie van de Canon van Nederland werd samengesteld in 2006, en leidde direct tot discussie. Een van de kritiekpunten was dat de thema’s niet divers genoeg waren. Onderwijsminister Van Engelshoven besloot daarom om de Canon aan te laten passen. En zo kregen ook een aantal grote vrouwen een plaats erin, waaronder Maria ‘de Rijke’ van Bourgondië.
Maria wie? Maria van Bourgondië, dus. Geboren in Brussel in 1457, dochter van de roemruchte Karel de Stoute. In 1477 komt Karel – Maria is dan negentien jaar – op het slagveld om het leven. Omdat ze zijn enige erfgenaam is, wordt ze in een klap de rijkste vrouw van Europa én formeel regeringshoofd. Ze is dan nog niet getrouwd en gaat dus het huidige Nederland, België en delen van Frankrijk alleen bestieren. Dat brengt meteen een pittige uitdaging met zich mee: de gemoederen in de gewesten zijn door haar impopulaire vader flink verhit geraakt. Ze brengt ze tot rust door het verlenen van het zogenaamd Groot Privilege: een soort Grondwet, waarmee ze de steun van de gewesten verkrijgt én de basis legt voor de Nederlandse staatsinrichting. Ondertussen wimpelt ze de avances van de veel oudere zoon van de Franse koning Lodewijk XI af en verlooft ze zich met de zestienjarige Maximiliaan van Oostenrijk, wiens Habsburgse leger de Bourgondische gebieden bescherming biedt tegen de Fransen.
Het is verleidelijk om anno 2025 bovenstaande te lezen als een rockende roadtrip van een feministisch icoon. Maar het is de vraag of het ondertekenen van het Groot Privilege nu een strategische zet – zoals de aflevering van Het Klokhuis van vanavond suggereert – of een moetje was. Trouwen met Maximiliaan was vooral een wens van haar vader. En dat verstandshuwelijk maakt ook meteen een einde aan Maria’s carrière: zoals gebruikelijk in die tijd moet ze voortaan de politieke beslissingen overlaten aan haar echtgenoot, het baren van kinderen voor de dynastieke opvolging is nu haar voornaamste taak. Vijf jaar later komt ze tijdens een reigerjacht met haar paard ten val en overlijdt een paar weken later, op 27 maart 1482. Maximiliaan schaft daaropvolgend het Groot Privilege af.