VPRO Gids 21

24 mei t/m 30 mei
Pagina 42 - ‘Tranenhandeltje’

Tranenhandeltje

Mark van de Voort ,

Händel kan als geen ander waterlanders laten vloeien. Sopraan Lenneke Ruiten gaat ervoor.

Kun je vallende tranen in klank stollen? De kunst van het tranentrekken is zo oud als muziek maken zelf. De gewiekste componist heeft een hele trukendoos tot zijn beschikking. Van zoetgevooisde, langgerekte lamentaties tot een lawine aan mineurakkoorden. En de toondichter die het goed aanpakt, scoort meteen een grote hit. Henry Purcell deed het met ‘Dido’s Lament’, John Dowland liet de tranen biggelen met zijn ‘Flow, my tears’ en zo’n vijftig jaar geleden verraste de Pool Henryk Gorécki met zijn Derde, de Klaagzangensymfonie. In veel gevallen wordt de sopraan opgetrommeld om al het leed extra kracht bij te zetten. Geen componist die daar zo handig gebruik van maakte als Georg Friedrich Händel. Het oogvocht vloeide rijkelijk in zijn bijna 900 opera-aria’s. De beste sopranen en castraatzangers stonden in de rij om huilend de hoogte in te gaan voor de meester. Het blijft opmerkelijk dat de zeer welvarende Händel zo veel gemeende weemoed in zijn vocale meesterwerkjes kon stoppen. Met zijn handeltjes op de Londense aandelenmarkt vergaarde Händel – omgerekend naar deze tijd – zo’n twee miljoen pond bij elkaar.

Ook nu vallen sopranen als een blok voor Händels gevoelvolle melodielijnen. Vermaarde sopranen als Renée Fleming, Lorraine Hunt Lieberson en Emma Kirkby wijdden complete cd’s aan Händel-aria’s. Ook een van Nederlandse beste sopranen, Lenneke Ruiten, heeft wat met Händel. Deze ochtend vertolkt ze zijn absolute klaagklassieker, ‘Lascia ch’io pianga’ uit de opera Rinaldo. ‘Laat me, dat ik ween,’ zingt de naar vrijheid snakkende Almirena. In gevangenschap bezingt ze haar noodlot, want ze wordt weggehouden bij haar geliefde Rinaldo. Händels smartlap paart droefenis aan milde extase. Liefde en leed gaan zoals vaker heel goed samen. Met haar tedere, lenige stemgeluid is Lenneke Ruiten bij uitstek geschikt voor Händels emotierijke tranendal.