Sinds de Russische invasie in 2022 zijn miljoenen Oekraïners gevlucht, van wie er ruim 120.000 in Nederland neerstreken. Poetins oorlog deed ook Russen en daar verblijvende buitenlanders uitwijken naar veiliger oorden. Er kwam een uittocht op gang van journalisten, diplomaten, expats en anderen omdat arrestatie of uitzetting dreigde. Wat de Nederlandse ‘kolonie’ betreft, omdat onafhankelijke mediaberichtgeving in Rusland onmogelijk werd nam Derk Sauer met de collega’s van The Moscow Times de wijk naar Amsterdam, en de meeste Nederlandse correspondenten in Moskou werden naar hun thuisbasis teruggeroepen. Wat restte was de krantenredactie, oorlogsverslaggeving op locatie in Oekraïne en het schrijven van boeken over hun voorbije correspondentschap.
Het gedwongen vertrek uit Rusland was een extra hard gelag voor schrijver en journalist Pieter Waterdrinker. Hij woonde al 25 jaar in Rusland, samen met filoloog en kookboekenschrijver Julia Klotchkova. Zijn liefde voor Rusland zat er al vroeg in; thuis in Zandvoort las de tiener de negentiende-eeuwse Russen. Waterdrinker studeerde Russisch, Frans en rechten, werkte als journalist voor De Telegraaf, Vrij Nederland en de VPRO en vestigde zich in 1996 in Sint-Petersburg. Als freelancer om den brode was het bestaan van correspondent in Rusland niet eenvoudig, te meer daar zijn hart bij de literatuur ligt. In 2020 gaf Waterdrinker het freelancen op, net als zijn werkstek in Moskou nabij het Kremlin die hij sinds 2004 aanhield. Hij had toen al tien romans op zijn naam staan met duidelijk autobiografische elementen waarin één thema steeds terugkeert: het onvermogen van de mens om geluk en liefde te verkrijgen.
Het moge duidelijk zijn: Waterdrinker is een romanticus, en naar eigen zeggen ook digibeet. Toen de harde schijf van zijn aftandse computer crashte gingen ook zijn dagboeken verloren. In de herfst van 2021 pakte hij deze draad weer op, wat resulteerde in Van huis en haard. Dagboek van een jaar op drift, over het turbulente jaar voorafgaand aan de invasie in Oekraïne en zijn terugkeer naar Nederland. Over een goede afloop van de oorlog in Oekraïne was Waterdrinker, sinds mei 2023 columnist voor EW, overigens van begin af aan al verre van optimistisch.
Waterdrinker is een rasverteller, er zit altijd schwung en veel Waterdrinker in zijn werk. Montagne Russe en Een dame Kislovodsk zijn verhalenbundels, De correspondent is een literaire autobiografie uit reisverhalen, ook Tsjaikovskistraat 40 is een reis door de Russische geschiedenis en het eigen leven, De rat van Amsterdam een portret van het huidige Nederland en liefdesgeschiedenis ineen, Biecht aan mijn vrouw is het relaas van een ontheemde schrijver tijdens de eerste lockdown. Recent verscheen Céline, een roman met de ingrediënten Parijs, Rusland, oorlog en liefde. Tijd voor een onderhoud in Nooit meer slapen.