In een achterafkamertje van een apotheek staan vijftien grijze tonnen opgestapeld als Wat houdt ons tegen-presentator Jan van Poppel langskomt. Ze zitten vol met geretourneerde geneesmiddelen: pillenstrips, injectiepennen, druppelflacons en poederzakjes die patiënten niet meer nodig hebben en weer bij de apotheek hebben ingeleverd.
Om te laten zien wat er zoal in de retourtonnen is verzameld draait de apotheekmedewerker er een om. Een grote berg medicijndoosjes: het ene aangebroken, het andere nog met het originele sealstickertje afgeplakt. Die medicijnen zijn gewoon nog te gebruiken, vertelt zij, maar volgens de wet mag je ze niet doorgeven aan een volgende patiënt. Terwijl de apotheek weer nieuwe medicijnen bestelt om hun voorraad aan te vullen, gaan deze geneesmiddelen met ton en al de verbrandingsoven in.
In Nederland is de zorgsector verantwoordelijk voor 7 procent van de CO2-uitstoot: evenveel als de luchtvaart. Een groot deel van die uitstoot komt op het conto van de medicijnproductie, maar wat we niet precies weten is hoeveel van deze medicijnen vervolgens ongebruikt weer worden vernietigd.
Onderzoeksjournalisten Jeroen Smit, Daphné Dupont-Nivet en Jan van Poppel laten in deze aflevering van Wat houdt ons tegen? treffend de ontzagwekkende bergen afgedankte medicijnen zien waar het om gaat. Er zitten zelfs geneesmiddelen bij waar een tekort aan is en medicijnen die heel duur zijn. In euro’s uitgedrukt ligt de huidige schatting op honderd miljoen euro medicijnverspilling per jaar, maar een gepensioneerde huisarts, die samen met vrijwilligers helpt bij het inventariseren van de weggegooide geneesmiddelen, denkt dat het eerder een half miljard is.
Hoe kan het dat deze medicijnen volgens zorgprofessionals nog prima bruikbaar zijn en volgens de wet niet? Is dit om patiënten te beschermen, of zit er misschien een winstoogmerk van de farmaceutische industrie achter? De presentatoren kloppen bij instanties aan om antwoord te krijgen op dit soort vragen. Daarnaast spreken ze zorgprofessionals die in de praktijk laten zien dat ongebruikte medicijnen toch best doorgegeven kunnen worden.