De documentaire die Omroep Max uitzendt over verzetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema (1917-2007) heeft een wat verwarrende titel. De onbekende soldaat – hoezo onbekend? Hazelhoffs autobiografie Soldaat van Oranje (1970) was een bestseller, de verfilming (1977) is een klassieker, en de musicalversie (2010) wordt vermoedelijk tot in eeuwigheid opgevoerd. Ter verduidelijking: de docu zoomt in op de minder bekende aspecten van Hazelhoffs leven. De delen die in boek, film en musical niet aan bod komen. Of verdraaid aan bod komen, want met name de film springt wel erg vrij om met de historische feiten. Dat wordt in de docu beaamd door Gerard Soeteman, de scenarist, die het beeld van de oorlog in de film nu ook veel te eenzijdig noemt.
Tijd voor een breder perspectief dus. Naast Soeteman worden diverse experts en bekenden van Hazelhoff opgevoerd, die smakelijk vertellen over zijn roerige loopbaan. De saillantste episode gaat over zijn betrokkenheid bij een geplande staatsgreep in 1947. Hazelhoff, geboren op Java, had grote moeite met de voorgenomen dekolonisatie van Nederlands-Indië, en toonde zich wederom bereid tot verzet – tegen zijn eigen overheid in dit geval.
Helaas wordt dit incident in de docu wel wat vlak behandeld. Alsof de makers toch niet te veel wilden tornen aan Hazelhoffs heldenimago. De nadruk ligt steeds op het avontuur: hoe hij in een gammel vliegtuigje verdwaalde boven de Molukken, hoe hij werd vergiftigd door de KGB. Geweldige verhalen, zonder meer. Kundig aan elkaar gepraat door Jeroen Krabbé, chic geregisseerd door Jean van de Velde. Maar het laatste woord over ‘de Soldaat’ is nog niet gezegd. Misschien moet er eens een diepgravende dramaserie komen. Waarin eerlijk wordt verbeeld hoe dun de lijntjes kunnen zijn tussen heldenmoed, opportunisme en volstrekt onverantwoord gedrag.