De Joodse George Levy Mueller is nog elke dag bezig met een beslissing die hij als kind gedwongen moest maken. Na de Kristallnacht zet zijn moeder hem en zijn zusje vanuit Duitsland op de trein naar Nederland. Vanuit een klooster in Eersel wordt het tweetal tijdens de oorlog afgevoerd naar kamp Vught. Daar ziet George hoe Florence, de vrouw die is aangewezen om hen veilig te houden, op transport wordt gezet. Ze probeert zichzelf te redden door te roepen dat ze moet blijven om voor de kinderen te zorgen, waarop een Duitser zich tot George richt en vraagt: klopt dit? Er flitst van alles door zijn hoofd. Antwoordt hij met ‘ja’, dan moeten hij en z’n zusje misschien met Florence mee. Maar met ‘nee’ tekent hij mogelijk haar doosvonnis. George ontkent.
‘Een onmogelijke beslissing voor een twaalfjarige,’ zegt Arjan Nieuwenhuizen tegen de VPRO Gids. Voor de NOS maakte hij het zevendelige Wat wij hebben doorstaan, dat tot en met 3 mei dagelijks te zien is na het NOS Achtuurjournaal. In afleveringen van acht minuten vertelt steeds een andere ooggetuige over de oorlog en de bevrijding. ‘Aanleiding is de oproep van oud-minister Gerrit Bolkestein,’ zegt Nieuwenhuizen. ‘Hij vroeg mensen op 28 maart 1944 via de radio om vast te leggen wat er gebeurde, voor het nageslacht.’ Nieuwenhuizen en zijn collega’s gingen op zoek naar mensen die hun oorlogservaringen hebben opgeschreven, in dagboekvorm of anderszins.
‘We wilden vooral het leven van “alledag” in beeld brengen, niet de verhalen van grote helden,’ zegt hij. Het leverde een breed spectrum aan perspectieven op, van een overlevende van het Jappenkamp tot de zoon van een NSB’er, die aan het eind van de oorlog geen idee had of er was gewonnen of verloren. Als ‘bonus’ leidt een bekende Nederlander, geboren in de oorlog, elke aflevering in. Onder hen actrice Anne-Wil Blankers, zanger Boudewijn de Groot en, vanavond, acteur Gerard Cox.
Nieuwenhuizen: ‘Zij nemen je gelijk mee terug in de tijd.’ Zo stond de driejarige Cox op 27 april 1945 op straat te zingen, wat langslopende Duitsers beloonden met een koek. ‘Cox zegt dan, met een knipoog: “Die at ik op, dus ik ben dus eigenlijk fout geweest in de oorlog.”’ Over wat Nieuwenhuizen het meest is bijgebleven van de serie, hoeft hij niet lang na te denken. ‘Ik ben weggeblazen door het geheugen van de geïnterviewden en de manier waarop ze alles navertellen’. En hoe het afliep met Florence? Ook zij overleeft, net als George, meerdere vernietigingskampen.