Heel lief deelde Jessie (13) stukjes van haar pizza uit. Althans, dat dachten haar ouders. Maar daarna zagen ze haar dwangmatig minder eten, extreem bewegen en levensgevaarlijk vermageren. Het pizzamoment was de start van ernstige anorexia, waar ze nu een jaar later nog steeds mee kampt.
Anorexia neemt juist bij jonge meisjes toe. Onder meisjes van tien tot veertien jaar steeg de ziekte zelfs fors de laatste decennia. Terwijl de stoornis in de totale groep – dus alle leeftijden bij elkaar – laatste tijd nagenoeg gelijk bleef.
Wat is hier aan de hand? Dat anorexia vooral meisjes en vrouwen raakt is niet nieuw, zij vormen altijd al verreweg de grootste groep. Maar wat wel veranderde, is sociale media. Het kreeg een plek in het leven van basisschoolleerlingen en dat kan zeker een rol spelen, zegt psychiater Annelies van Eeden. Ze promoveerde begin dit jaar op een onderzoek naar eetstoornissen. Wie aan anorexia lijdt ziet zichzelf als te dik, hoe dun je ook bent. Dat verstoorde zelfbeeld komt op zichzelf niet door TikTok of Instagram. Maar wie al ontevreden is over zijn of haar lichaam, is wel ontvankelijk voor alles wat dat beeld versterkt. En laat dat laatste maar aan sociale media over, met een ruime stroom beelden van gefotoshopte, strakke lichamen. Of – als je interesse toont – zelfs gerichte filmpjes van mensen die extreem afvallen. ‘Op jonge leeftijd ben je hier nog gevoeliger voor,’ zegt Van Eeden. Dit kan verklaren dat juist jonge meisjes nu vaker de stoornis oplopen. Een andere mogelijke verklaring is dat meisjes wat eerder zijn gaan puberen.
De zorg lijkt er nog niet klaar voor. Anorexia kan fataal zijn, psychiaters noemen het zelfs de meest dodelijke psychische aandoening. Je pakt het aan met snelle, goede zorg. Maar klinieken hebben wachttijden of nog erger, een leeftijdsgrens waardoor je er niet terecht kan. Tegelijk zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van specialistische jeugdzorg en ook dat is al jaren een pijnpunt. De ene gemeente werkt soepel mee, de andere niet en dus het kan maar net van je lokale ambtenaar afhangen of je de goede zorg krijgt.
Het maakt mensen radeloos, zo laat Pointer zien. Het programma volgt ouders die in deze spagaat zitten. Je kind is ernstig ziek, bij de kliniek kan je niet terecht en je gemeente ligt dwars. Zelfs de landelijke politiek begint zich daarom te roeren. Hoe kan het dat je voor hulp bij deze ziekte, je zo afhankelijk bent van in welke stad je woont?