Op de zwart-witfoto is een zwerm vogels te zien, hun donkere lichamen steken af tegen de lichte lucht. Sommige hebben hun vleugels gespreid en zijn zo vanonder bekeken net kleine vliegtuigjes. Anderen hebben de vleugels juist ingetrokken voor een nieuwe vleugelslag en doen door hun ranke vorm denken aan raketten die zich een weg door de lucht klieven.
De Palestijns-Nederlandse fotograaf Sakir Khader (2 april te gast bij Kunststof) maakte de foto in Jenin, een vluchtelingenkamp op de Westelijke Jordaanoever. In de tentoonstelling Yawm al-Firak (Arabisch voor Dag van het Afscheid) in fotomuseum Foam is behalve deze foto tot en met 14 mei meer werk te zien van Khader: hij portretteerde zeven jonge mannen uit Jenin die werden vermoord door Israël, ook fotografeerde hij hun rouwende moeders.
‘De vogels symboliseren de verloren vrede en vrijheid, aangezien het luchtruim nu gedomineerd wordt door straaljagers en drones,’ schrijft Khader zelf over de foto. ‘Hoewel de vogels kunnen vluchten naar veiligere plekken, zijn ook zij uit hun huizen verdreven. De mensen blijven achter, gevangen tussen muren en de zee.’
Khader is opgegroeid in Nederland en heeft meermaals het geboorteland van zijn ouders bezocht. Daar leerde hij jonge mannen die zich verzetten tegen de Israëlische bezetting kennen, en hun moeders die vrezen voor de dood van hun zoons.
Het is duidelijk dat Khader met elk van hen een band heeft opgebouwd; op de foto’s zien ze er ontspannen uit, met in hun blikken een eindeloze poel aan gevoelens. Verdriet, kracht, baldadigheid, onzekerheid, berusting. Hun leven wordt getekend door het geweld van Israëlische bezetters, door de dood die op de loer ligt en die de mannen soms onbevreesd tegemoet zien – liever sterven ze als martelaren voor hun moederland.
En soms is er geen mens te zien op een foto maar richt Khader zijn camera naar boven, naar de lucht waar opgeschrikte vogels zich verplaatsen, op zoek naar een veilige plek om te landen.