De journalistiek staat op de tocht. Reguliere nieuwsmedia worden minder bekeken en hun informatie wordt niet door iedereen meer geloofd. Tegelijkertijd verspreiden alternatieve kanalen misinformatie via het internet. Dit soort ontwikkelingen zijn de reden dat het belangrijk is om aan de jongere generatie uit te leggen hoe nieuws tot stand komt. Wat houdt het werk van een journalist precies in en hoe controleren zij of hun nieuwsberichten ook echt kloppen?
In een nieuwe vierdelige serie van Het Klokhuis geven de makers hun jeugdige kijkers een rondleiding in hun eigen werkgebied: de journalistiek. Ze beginnen met de basis. Les 1 op iedere school voor journalistiek, die door de docenten tot vervelens toe in je oren wordt geknoopt: een nieuwsbericht is neutraal, en beantwoordt vijf W’s en één H: Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe?
Om dit uit te leggen, hebben de makers een nieuwsverslag in scène gezet. We kijken mee bij het werk van de televisieverslaggever, die voor het journaal van die dag een item maakt over een brand in een woonwijk. De hele buurt is uitgelopen en het blijkt al snel dat niet alleen de journalist verslag doet van de situatie, maar dat er ook omstanders staan te filmen. De een trekt z’n eigen conclusies over een groepje jongens dat in de buurt staat, en zet een filmpje van hen als ‘daders’ op sociale media. De ander is een zogenaamde juicevlogger, die al weet welke BN’er ze als schuldige gaat aanwijzen.
Op die manier laat Het Klokhuis zien dat iedereen een filmpje op het internet kan plaatsen, maar dat je je als kijker moet afvragen of de informatie in zo’n video echt klopt. Waarom hebben nepnieuwskanalen er baat bij dat jij gelooft in hun filmpjes? Een factchecker legt dit uit, en laat zien waar je als kijker op moet letten. Internetwijsheid noemen we dat, en dit geldt niet alleen voor nieuwsberichten. Want voor je het weet smeer je dagelijks tevergeefs rozemarijnolie op je terugtrekkende haarlijn, omdat iemand op het internet zei dat het de haargroei stimuleert.
In volgende afleveringen, die de aankomende weken op woensdag worden uitgezonden, wordt er dieper op de journalistiek ingegaan. Hoe gaan bijvoorbeeld onderzoeksjournalisten te werk, die langdurig diepgravend onderzoek doen? Hebben zij in Nederland alle vrijheid om hun werk te kunnen doen, waarbij ze niet in de weg worden gezeten door de overheid?
Ook wordt er gekeken naar collega-journalisten in het buitenland, die soms te maken krijgen met censuur. Weet je bijvoorbeeld waarom Winnie de Pooh in China niet meer getoond mag worden? En waarom zit de hoofdredactie van The Moscow Times eigenlijk niet meer in Moskou? Zo wordt duidelijk dat persvrijheid in ieder land ter wereld een gegeven is.