Nu te Zien! gaat langs bij Museum Panorama Mesdag voor de tentoonstelling Kinderen van de Haagse School, met schilderijen van onder meer Hendrik Willem Mesdag, Jacob Maris, Jozef Israëls en Suze Robertson.
Adrienne Quarles van Ufford stelde de tentoonstelling samen: ‘De Haagse School schilderde voornamelijk landschappen en het eenvoudige boeren- en vissersbestaan rond het einde van de 19e eeuw in en rondom Den Haag. Dat representeerde voor hen het onbedorven leven.’ Het was de tijd van industrialisatie en Den Haag werd in een kwart eeuw vier keer zo groot. Als gevolg daarvan zagen de schilders natuur, boeren en vissers verdwijnen. ‘Ze legden hen vast én hun kinderen, maar die waren nooit eerder uitgelicht. Terwijl ze een mooie dwarsdoorsnede vormen van het kinderleven in die tijd.’
Het is dit jaar 150 jaar geleden dat met het Kinderwetje van Van Houten een eerste stap werd gezet richting het verbieden van kinderarbeid. Veel kinderen werkten in de huishouding, of hielpen met de boerderij of haringvangst. ‘Enerzijds gaat de tentoonstelling over deze kinderen, die meehielpen om de kost te verdienen, maar de schilders maakten ook portretten van hun eigen kinderen. Ze waren heel succesvol en verkochten goed, dus deze kinderen hebben mooie witte gesteven jurkjes met strikken in hun haar. Ze spelen piano en schilderen; ze hebben vrije tijd.’
Vrouwelijke schilders vormden een uitzondering, viel Quarles van Ufford tijdens haar onderzoek op: ‘Je had weinig vrouwelijke schilders, dat was maatschappelijk eigenlijk niet echt aanvaard. Degene die het tóch werden, waren zo gedreven dat ze of ongetrouwd bleven, of geen kinderen kregen. Suze Robertson was een uitzondering en had een dochter, maar die werd vanaf haar 8e in een pleeggezin geplaatst zodat ze kon werken.’ Het gevolg was dat deze vrouwen wel kinderen schilderden, maar niet die van henzelf. ‘Onlangs hoorde ik tijdens een symposium in De Balie dat vrouwelijke kunstenaars op de academie nog steeds te horen krijgen dat ze moeten kiezen: kinderen of kunst. Dus ook dat thema is helaas nog actueel.’