VPRO Gids 46

16 november t/m 22 november
Pagina 42 - ‘Erflater in evenwicht’

Erflater in evenwicht

Maarten van Bracht ,

Rabbijn Soetendorp is 81. Tijd om de balans op te maken van zijn leven.

Rabbijn Awraham Shalom Soetendorp, die veertig jaar lang voorganger is geweest van de Liberaal Joodse gemeenschap in Den Haag en door zijn media-optredens uitgroeide tot de bekendste rabbijn van Nederland, geeft er zich terdege rekenschap van dat de jaren gaan tellen – hij is 81. Vorig jaar verscheen het boek Levenslessen van een rabbijn, dat hij samen met Annemiek Leclaire schreef. Karin de Jager werkt intussen aan een biografie, en nu is er ook Met geduldige haast, een documentaire van Ellen Brom waarin ‘in zeven bedrijven’ met Soetendorp de balans wordt opgemaakt van zijn leven. Dat begon in 1943 op Kattenburg in Amsterdam-Oost; het gezin Soetendorp was het enige Joodse van de buurt. Toen tijdens een razzia in juni 1943 een SS-officier in hun woning de drie maanden oude Awraham ontwaarde zei hij tegen de ouders dat ze nu nog niet mee hoefden, maar dat hij morgen zou terugkomen. Het bleek levensreddend, het gezin ging meteen in onderduik. Awraham bracht als Bobby van der Kemp de oorlog verder bij pleegouders in Velp door en werd na de oorlog met zijn ouders herenigd. Zijn vader, rabbijn Jacob Soetendorp, vertrok met het gezin in 1948 met de eerste boot naar de nieuwe staat Israël, en gaf daar les aan een gymnasium in Jeruzalem. De familie keerde in 1953 terug naar Nederland. Awraham deed het gymnasium aan het Vossius en opleidingen voor rabbijnen in Londen en de Verenigde Staten, en was op z’n 24ste al rabbijn in Den Haag. Toen Ischa Meijer, van dezelfde leeftijd, hem in 1983 in radioprogramma Een uur Ischa vroeg waarom en al zo jong antwoordde Soetendorp: ‘Omdat ik van m’n vader hield.’

Naast zijn werk als rabbijn bekleedde Soetendorp functies bij diverse Joodse instellingen en internationale organisaties, steeds in de rol van bruggenbouwer en vredestichter, vaak in dialoog met andere religieuze leiders. In de documentaire Met geduldige haast staat niet zozeer zijn levensloop als wel zijn nalatenschap centraal; welke boodschap wil Soetendorp overdragen aan de volgende generatie? Is hij geslaagd in wat hij beoogde te bereiken? Hij voert onder meer met een headhunter een evaluatiegesprek over zijn erfenis, vertelt in een bioscoop over zijn contact met Martin Luther King en schrijft tot slot een brief aan een achterkleinkind. Respect Foundation, de stichting waarvan Soetendorp de oprichter is, stelt als vervolg op de film lesmateriaal samen dat beschikbaar wordt gesteld voor onderwijsdoeleinden.